تبیین رفتار مصرف‌کنندگان ایرانی در موقعیت‌های تردیدبرانگیز اخلاقی و مقایسه با شش کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی مؤسسۀ آموزش عالی بصیر

2 دانشجوی دکترای مدیریت دانشگاه تهران.

3 دانشیار دانشگاه علامه‌طباطبایی.

چکیده

فهم جوهره و چرایی رفتار مصرف‌کنندگان، از مسائل ذهنی و مهم دست‌اندرکاران عملی و خبرگان نظری عرصۀ بازار و کسب‌وکار بوده است. تاکنون متغیرهای متعددی بر رفتارهای مصرفی اثرگذار شناخته شده‌اند که از مهم‌ترین و پایاترین آن‌ها می‌توان به دین و اخلاق اشاره کرد. در کشور ما تاکنون پژوهش‌های چندانی برای بررسی این موضوع انجام نشده؛ ازاین‌رو، نیم‌رخ وضع اصول اخلاقی مصرف‌کنندگان ایرانی، نیازمند شفافیت و بررسی است. هدف اول این پژوهش، بررسی رفتار مصرف‌کنندگان ایرانی در موقعیت‌های تردیدبرانگیز اخلاقی و در گام بعد، مقایسه با رفتار مصرف‌‌کنندگان کشورهای دیگر است. در این پژوهش از سنجه‌های استاندارد (با اعمال اصلاحاتی) بهره گرفته‌ایم و این سنجه با نمونه‌گیری طبقه‌ای ـ خوشه‌ای بین ۴۲۶ نفر از شهروندان استان‌های تهران، البرز و قزوین توزیع شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد اخلاق مصرف‌کنندگان ایرانی وضع مقبولی دارد و باورهای اخلاقی زنان بهتر از مردان است. همچنین ایرانیان رعایت حقوق و توجه به اموال و دارایی دیگران را در مقایسه با منابع و اموال دولتی، بیشتر در حیطۀ اخلاق تعریف می‌کنند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Behavior of Iranian Consumers in Morally Doubtful Situations and its Comparison with Six Other Countries

نویسندگان [English]

  • Mitra Daneshparvar 1
  • Mas’ud Banafi 2
  • Sa’id Sehat 3
1 Assistant Professor, Basir Nonprofit Institute
2 Ph.D. student, Tehran University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Allame Tabatabai University.
چکیده [English]

Having the ability to explain the customers’ behavior is one of the problems of market practitioners and theorists. Many parameters have been already discovered that have effects on consuming behavior, among which religion and morality are the most important and pervasive. In our country, it has performed hardly any research about this subject matter. So, the profile of moral principles of Iranian consumers needs investigation for being more transparent. The first end of this paper is studying the Iranian consumers’ behavior in morally doubtful situations, and second one is comparing it with the behavior of consumers of other countries. In this study, we have used standard measures (with some modifications) and the stratified cluster sampling performed on 426 citizens of Tehran, Alborz and Qazvin provinces. Findings show that Iranian consumers’ moral behavior is in an acceptable status and the moral beliefs of women are better than men. In addition, Iranians regard other persons’ rights and properties more pertaining to moral realm than public resources and properties.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • morality
  • Religion
  • Consumer Behavior
  • doubtful situations
  • customer

مراجع

جوادی، محسن؛ سلاطین، مصطفی (1391)، «گزارش و تحلیل دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی درباره نسبی‌گرایی اخلاقی». اخلاق وحیانی، سال اول، شماره 1، ص 100-73.
رحمتی، محمدحسین؛ احمدی، رقیه؛ حسینی‌ابوعلی، معصومه (1394)، «بررسی مقایسه‌ای وضعیت رفتارسازمانی مثبت در سازمان‌های فرهنگی و صنعتی استان قم با تأکید بر سرمایه اجتماعی»، مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 2، شماره 4، ص 546-521.
شریعتمداری، علی (1384)، فلسفه، مسائل فلسفی، مکتب‌های فلسفی، مبانی علوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
لاریجانی، مریم (1392)، «رابطه دین و اخلاق؛ سطوح چهارگانه»، اخلاق وحیانی، سال دوم، شماره 5، ص 61-45.
مطهری، مرتضی (1369)، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا.
مؤمنی، منصور؛ فعال‌قیومی،‌ علی (1391)، تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS، تهران، نشر مؤلف.
Al-Khatib, Jamal.A.; Vitell, Scott J.; & Rawwas, Mohammad Y.A. (1997), “Consumer ethics: A cross-cultural investigation”, European Journal of Marketing, No. 11/12, pp. 67-75.
Babakus, Emin; Cornwell, T. Bettina; Mitchell, Vince; & Schlegelmilch, Bodo (2004), “Reaction to unethical consumer behavior across six countries”, Journal of Consumer Marketing, No. 4. 254-263.
Butt, F; Niaz, A. B. & Nisar, A. S. (2011), “Investigating the Ethical Beliefs of Pakistani Consumers: An Exploratory Approach”, International Review of Business Research Papers, Vol. 7. pp. 350-363.
Chan, Andrew; Wong, Simon; and Leung, Paul (1998), “Ethical beliefs of Chinese consumers in Hong Kong”, Journal of Business Ethics, Vol. 17, pp. 1163-1170.
Clark, Terry (1990), “International marketing and national character: a review and proposal for an integrative theory”, Journal of Marketing, No. 4, pp. 66-79.
Cornwell, Bettina; Cui, Charles Chi; Mitchel, Vince; Schlegelmilch, Bodo; Dzulkiflee, Anis; & Chan, Joseph (2005), “A cross-cultural study of the role of religion in consumers' ethical positions”, International Marketing Review, No. 5. pp. 531-546.
Deng, Shengliang; Smita, Jivan; & Mary-Louise, Hassan (1994), “Advertising in Malaysia: a cultural perspective” ,International Journal of Advertising, No. 2, pp. 66-153.
Forsyth, D. R. (1980), “A taxonomy of ethical ideologies”, Journal of Personality and Social psychology, 39(1), 175.
Fullerton, Sam; Kerch, Kathleen B. and Dodge, H.R. (1996), “Consumer ethics: an assessment of individual behaviour in the market place”, Journal of Business Ethics, Vol. 15, pp. 805-14.
Gorski, Philip S. (2000), “Historicizing the secularization debate: Church, state, and society in late medieval and early modern Europe, circa 1300–1700”, American Sociological Review, No. 65, pp. 138-167.
Hoyer, Wayne D. & Macinnis, Deborah J. (2008), Consumer behavior, Canada, Cengage Learning.
Kale, Sudhir H (2004), “Spirituality, religion, and globalization”, Journal of Macromarketing,24 (2), 92-107.
Kardes, Frank R; Cronley, Maria L. & Cline, Thomas (2011), Consumer behavior, Canada, Cengage Learning.
Khraim, Hamza (2010), “Measuring religiosity in consumer research from Islamic perspective”, International Journal of Marketing Studies, No.2, 166-179.
Kim, Shyan Fam; Waller, David S.;& Zafer, B. Erdogan (2004), “The influence of religion on attitudes towards the advertising of controversial products”, European Journal of Marketing, No.5/6, pp. 537-555.
Luthans, Fred, Carolyn, M.Youssef, & Avolio, Bruce J. (2007), Psychological capital: developing the human competivtive edge, New York, Oxfored University Press.
Mansori, S. (2012), “Impact of religion affiliation and religiosity on consumer innovativeness; the evidence of Malaysia”, World Applied Science Journal, 17(3), 301-307.
Muncy, J. A., & Vitell, S. J. (1992), “Consumer ethics: an investigation of the ethical beliefs of the final consumer”, Journal of Business Research, 24(4), 297-311.
Polonsky, M. J.; Brito, P.Q.; Pinto, J.; & Higgs-Kleyn, N. (2001), “Consumer ethics in the European Union: a comparison of northern and southern views”, Journal of Business Ethics, Vol, 31,pp. 117-30.
Rallapalli, K.C., Vitell, S.J., Wiebe, F.A. and Barnes, J.H. (1994), “Consumer ethical beliefs and personality traits: an exploratory analysis”, Journal of Business Ethics, Vol. 13, pp. 487-95.
Rawwas, Mohammad Y.A. (2001), “Culture, personality and morality: a typology of international consumers’ ethical beliefs”, International Marketing Review, No. 2 .pp. 188-211.
Rawwas, M. Y. A.; Swaidan, Z; & Al-Khatib, J (2006), “Does religion matter? A comparison study of the ethical beliefs of marketing students of religious and secular universities in Japan”, Journal of Business Ethics, No. 65, 69-86.
Rawwas, M.Y.A., Vitell, S. and Al-Khatib, J.A. (1994), “Consumer ethics: the possible effects of terrorism and civil unrest on the ethical values of consumers”, Journal of Business Ethics, Vol. 13 No. 3, pp. 223-32.
Reidenbach, R.E. and Robin, D.P. (1990), A partial testing of the contingency framework for ethical decision making: a path analytical approach, in Capella, L.M. et al. (Eds), Progress in Marketing Thought, Southern Marketing Association, Mississippi State, MS.
Tsalikis, John; & Lassar, Walfried (2009), “Measuring consumer perceptions of business ethical behavior in two Muslim countries”, Journal of Business Ethics, No. 89. pp. 91-98.
Tsalikis, John; & Seaton, Bruce (2007a), “Business ethics index: USA 2006”, Journal of Business Ethics, No. 72, 163–175.
Tsalikis, John; & Seaton, Bruce (2007b), “International business ethics index: The European union”, Journal of Business Ethics, 75, 229–238.
Vitell, J. Scott; Muncy, James (1992), “Consumer ethics: An empirical investigation of factors influencing ethical judgments of the final consumer”, Journal of Business Ethics, Vol. 11,pp. 585-97.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار