بررسی تطبیقی جایگاه ایثار درتربیت اخلاقی از نگاه اسلام و یهود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته مدرسی اخلاق، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

2 دانشیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

3 استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

چکیده

تربیت اخلاقی، به معنای فرایند نهادینه سازی ارزش‌های اخلاقی در وجود انسان، یکی از مهم‌ترین رسالت‌های ادیان الهی به شمار می‌رود. شاکله کلی این ارزش‌ها در ادیان مختلف یکسان است اما آموزه‌های اخلاقی‌ که بروز عملی این ارزش‌ها هستند، در برخی جزئیات متفاوتند. «ایثار» به عنوان یک آموزه اخلاقی مهم، چه جایگاهی در تربیت اخلاقی دارد؟ این نوشتار، با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و استفاده از روش توصیفی- تحلیلی جایگاه این آموزه را در تربیت اخلاقی بر اساس تعالیم دو شریعت اسلام و یهود بررسی می‌‌کند . هردو شریعت، ازخودگذشتگی و ایثار نسبت به دیگران را از مهم‌ترین آموزه‌های تربیتی خود مطرح می‌کنند، اما در تعیین معیارهای آن-به عنوان عمل اخلاقی- تفاوت دارند. توجه به نژاد افراد در تعیین مصادیق ایثار، مهم‌ترین معیاری است که در آیین یهود -به شکل امروزی آن- وجود دارد؛ به این معنا که ایثار در برابر یک فرد غیریهودی می‌تواند ارزش منفی پیدا کند. در مقابل، تنها ملاکی که در اسلام، برای ایثار نسبت به دیگران مطرح می‌شود، این است که بر محور بندگی خداوند باشد. توجه به این محور در مقام عمل باعث می‌شود تنها دشمنان خداوند و افرادی که مبتلا به آفات اخلاقی‌ای مثل عجب و تکبر هستند، در گستره ایثار قرار نگیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the place of self-sacrifice in moral education from the point of view of Islam and Judaism

نویسندگان [English]

  • hassan farzi 1
  • Seyyed Akbar Hosseini 2
  • Mahmud Namazi 3
1 Imam Khomeini Education and Research Institute, Qom, Iran
2 Associate Professor of Imam Khomeini Educational and Research Institute
3 . Assistant Professor at Imam Khomeini Educational and Research Institute
چکیده [English]

Moral education, in the sense of the process of institutionalizing moral values in human existence, is considered one of the most important missions of divine religions. The general structure of these values is the same in different religions, but the moral teachings that are the practical manifestation of these values are different in some details. What is the place of "sacrifice" as an important moral doctrine in moral education? This article examines the place of this doctrine in moral education based on the teachings of Islamic and Jewish sharia by referring to library sources and using the descriptive-analytical method. Both Shari'ahs propose selflessness and sacrifice towards others as one of their most important educational teachings, but they differ in determining its criteria - as a moral act. Paying attention to the race of people in determining examples of self-sacrifice is the most important criterion that exists in Judaism - in its present form; In the sense that self-sacrifice against a non-Jew can have a negative value. On the other hand, the only criterion for self-sacrifice towards others in Islam is that it should be based on God's service. Paying attention to this axis in practice means that only the enemies of God and people who suffer from moral diseases such as wonder and arrogance are not included in the scope of self-sacrifice.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral education
  • sacrifice
  • altruism
  • racism
  • and Islam
  • Judaism
  1. قرآن کریم، با ترجمه مکارم شیرازی.
  2. کتاب مقدس، با ترجمه ایلام.
  3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم(1414 ق)، لسان العرب، محقق/ مصحح: جمال الدین میر دامادی، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر،قم.
  4. ابن فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقائیس اللغة‌، محقق/ مصحح: عبد السلام محمد‌هارون، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌، قم.
  5. باقری، خسرو، (1383)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، انتشارات مدرسه، تهران.
  6. جوهری، اسماعیل، (1410ق)، الصحاح- تاج اللغة و صحاح العربیة‌، محقق/ مصحح: احمد عبد الغفور عطار، دار العلم للملایین، بیروت.
  7. حبیب اللهی، مهدی،‌ (1392)، «خاستگاه اخلاق یهودی در عهد عتیق»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی پژوهنامه ادیان، ش 13،‌ 65-89..
  8. داودی، محمد، (1390)، سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت علیهم السلام، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
  9. دستغیب، سید عبدالحسین،(۱۳۸۳)، گناهان کبیره، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
  10. دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغت نامه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران.
  11. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، (1412ق)‏، مفردات ألفاظ القرآن، محقق / مصحح: داوودى، صفوان عدنان، دار القلم، بیروت.
  12. سلیمانی،‌عبدالرحیم، (1383). «قوم یهود از برگزیدگی تا نژادپرستی». ‌نشریه هفت آسمان: دوفصلنامه، ش22، 113-134.
  13. سید رضی، محمد بن حسین،(۱۴۱۴ق)، نهج البلاغه. محقق: صبحی صالح، هجرت، قم.
  14. طباطبایی، محمدحسین، (1403ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسه الأعلمی‌للمطبوعات، بیروت.
  15. طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: محمدجواد بلاغی،‌‌ انتشارات ناصر خسرو، تهران.
  16. عالم زاده نوری، محمد؛ بوسلیکی، حسن؛ مرادی، حسین؛ (1392)، نقش مربی در تربیت اخلاقی-معنوی. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
  17. فراهیدی،‌ خلیل بن احمد،‌ (1410ق)،‌ کتاب العین، محقق/مصحح: دکتر مهدى مخزومى و دکتر ابراهیم سامرائى)، هجرت، قم.
  18. فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى، (1376)، المحجة البیضاء فی تهذیب الإحیاء، تصحیح علی اکبر غفاری، مؤسسة النشر الإسلامی‏، قم.
  19. کلینی،‌ محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، محقق: علی‌اکبر آخوندی؛محمد غفاری، دارالکتب الاسلامیة، تهران.
  20. کوئن، بروس، (1375)، درآمدی به جامعه شناسی. مترجم: محسن ثلاثی، توتیا: تهران.
  21. مصباح یزدی، محمد تقی، (1391)، اخلاق در قرآن، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله): قم.
  22. _______________،‌ (1383)، جنگ و جهاد در قرآن. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله): قم.
  23. ‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎_______________، (1384)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله): قم.
  24. مطهری، مرتضی،‌ (1384)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، صدرا، تهران.
  25. معین، محمد، (1388)، فرهنگ فارسی،‌ موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران.
  26. مفید، محمد بن محمد، (1413ق)، الاختصاص.‌ محقق/مصحح: علی‌اکبر غفاری؛ محمود محرمی، الموتمر العالمی‌لالفیة الشیخ المفید: قم.
  27. مکارم‌ شیرازی،‌ ناصر، (1374)، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
  28. ـــــــــــــــــــ، (۱۳۸۶)، پیام امام امیرالمومنین(علیه‌السلام)، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
  29. نراقی، مهدی بن ابی‌ذر،‌ (بی‌تا)، جامع‌السعادات، تصحیح و تنظیم: محمد کلانتر، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، بیروت.
  30. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، (۱۳۶۹)، مجموعه ورّام(آداب و اخلاق در اسلام). مترجم، محمدرضا عطایی، بنیاد پژوهشهای اسلامی‌آستان قدس رضوی، مشهد.
  31. Anonymous, (1989), Webster's unabridged dictionary of the English language, Gramercy Books, New York.
  32. Atlan, henri, (2009), »chosen people«, 20th Century Jewish Religious Thought, 55-59, Jewish Publications Society, Philadelphia.
  33. Gensler, Harry. J, (2013), Ethics and the golden rule, Routledge, New York.
  34. Kohen, Abraham, (1975), Everyman's Talmud, Schocken Books, New York.
  35. Rotenstreich, Nathan, (1968), Jewish philosophy in modern times, Holt, New York.
  36. Shahak, Israel, (1994), Jewish history, Jewish religion: the weight of three thousand years Boulder, London.
  37. Shatz, David, (2016), Library of Contemporary Jewish Philosophers, v.19, brill, Leiden; Boston.
  38. Unterman, Alan, (1996), The Jews: their religious beliefs and practices, Oregon, Sussex Academic Press, Portland.
  39. Yates, Kyle, et al., (1988), The Religious world: communities of faith, Collier Macmillan, London.