بررسی ارزش اخلاقی فرزندآوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی. گرایش اخلاق. قم. ایران.

چکیده

این مقاله با روش توصیفی تحلیلی درصدد تعیین ارزش اخلاقی فرزندآوری با رویکرد نقد دیدگاههای مطرح شده و تبیین دیدگاه صحیح برآمده است. بررسی نشان می‌دهد دو دیدگاه می‌توان درباره ارزش اخلاقی فرزندآوری تبیین و صورت‌بندی نمود که عبارت هستند از دیدگاه ضداخلاقی بودن فرزندآوری و دیدگاه ارزش ذاتی داشتن آن. دیدگاه قائلان به ارزش ذاتی فرزندآوری که بر پایۀ ارزش ذاتی انسان و نیز ارزش ذاتی ادراک ارزش‌ها توسط انسان، صورت-بندی شده است، با اشکال خلط ارزش ذاتی و غیری مواجه است و در نتیجه قابل پذیرش نیست. همچنین استدلال بر ضداخلاقی بودن فرزندآوری از طریق ضداخلاقی بودن ازدواج، به جهت ضعف تبیین‌های ارائه شده ناتمام و غیر قابل پذیرش است. در نهایت این پژوهش نشان می‌دهد با استناد به دیدگاه ضرورت بالقیاس الی الغیر و از طریق بررسی منابع دینی جهت فراهم آوردن کبرای کلی قیاس که تعیین کننده محمول(خوب/ بد) برای موضوع(فرزندآوری) در قضیه اخلاقی است، می‌توان به دیدگاه سومی دست یافت که عبارت باشد از ارزش غیری فرزندآوری. در این دیدگاه فرزندآوری چون زمینه نیل به کمال نهایی انسان را فراهم می‌کند، دارای ارزش اخلاقی غیری دانسته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the moral value of having children

نویسنده [English]

  • roohollah shahryary
howze
چکیده [English]

This article seeks to determine the moral value of having children from the perspective of religious ethics by means of content analysis and based on the criticism of the views raised. The research findings show that two views can be explained about the moral value of having children. The view of the unethical nature of having children and the view of the inherent value of having children. The survey showed that the views of the speakers on the intrinsic value of having children, which is formulated on the basis of the intrinsic value of human beings and the intrinsic value of the perception of values by humans, is faced with forms of confusion of intrinsic value and other values. Also, the arguments of those who say that having children is unethical are also incomplete. Finally, by referring to the view of the necessity of analogies to the other and through the examination of religious sources to provide the general cobra of analogies that determine the predicate (good/bad) for the issue of having children, the value of other than having children was explained. In this view, having children is considered to have a different moral value because it provides the basis for reaching the final perfection of man.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral value
  • having children
  • intrinsic and other values
  • religious
  1. قرآن کریم.
  2. ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین‏( 1405)، عوالی اللئالی. مصحح: مجتبی عراقی، قم: دارسید الشهداء للنشر.
  3. ابن بابویه، محمد بن علی(1362) الخصال، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم؛ جامعه مدرسین.
  4. ابن بابویه، محمد بن علی(1405ق)، من لایحضره الفقیه، بیروت: دارلاضواء.
  5. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی (1385ق)، دعائم الاسلام، قم: موسسه آل البیت:.
  6. ابن منظور، محمد بن مکرم‏ (1408ق)، لسانالعرب‏، بیروت: داراحیا التراث العربی.
  7. اتکینسون، ریتا ال؛ اتکینسون، ریچارد سی؛ اسمیت، ادواردای؛ بم، داریل ج؛ هوکسما، سوزان نولن (1394)، زمینه روان شناسی هیلگارد، ترجمه: محمد نقی براهنی و دیگران، چاپ بیست و سوم، تهران: رشد.
  8. احمدی، حسین (139۶)، باید اخلاقی از دیدگاه اندیشمندان معاصر اسلامی، قم: موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  9. اسلام زاده، علی( 1397)، روانشناسی تک فرزندی، تهران: آکادمیک.
  10. اکبریان، سید محمد؛ سوری، محمد (1395)، نقد و بررسی مسئله رنج در نظریه معنویت و عقلانیت، فصل نامه فلسفه و الهیات، ش82، ص 77- 97.
  11. بهرامی، محسن (1393)، ویژگیهای تعارض اخلاقی واقعی، پژوهش نامه اخلاق، ش 22، ص 39-52.
  12. پیک هارت، کارل(1380)، کلیدهای تربیتی برای والدین تک فرزند، مترجم: مسعود حاجی زاده، تهران: موسسه انتشارات صابرین.
  13. تمیمى‎آمدى، عبدالواحد بن محمد(1410ق)، غررالحکم و دررالکلم‏، تصحیح: مهدی رجائى.، قم‏: دارالکتب الإسلامی.
  14. جوادی آملی، عبدالله (1390)، ادب قضا در اسلام، قم: اسراء.
  15. حسینی رامندی، سیدعلی اکبر، قرآن و غایت گرایی اخلاقی، قرآن شناخت، پیاپی 24، بهار و تابستان 1399، ص 58-39.
  16. خامنه ای، سید علی (1398)، بیانات در دیدار جمعی از زوجهای جوان، ششم فروردین.
  17. خامنه ای، سید علی(1394)، بیانات در حرم رضوی، اول فروردین.
  18. خلیلیان شلمزاری، محمود(1397)، بررسی پژوهش‎های روان شناختی داخلی در تک فرزندی: مرور سیستماتیک، پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده، ش1، ص 99-125.
  19. دژبرار، کریم (1396)، بررسی آسیبهای تک فرزندی از دیدگاه اسلام و علوم اجتماعی، قم: بوستان کتاب.
  • راسل، برتراند(1377)، زندگی نامه برتراند راسل به قلم خودش، ترجمه: احمد بیرشک، تهران، خوارزمی.
  1. رهنما، نسرین؛ امیدی فرد، عبدالله (1394)، مبانی فقهی، الزام به فرزندآوری، پژوهشهای فقهی، ش3، ص 649-670.
  2. سربخشی، محمد (1401)، وظیفه گرایی یا غایت گرایی و وجه مراعات ارزش‎های اخلاقی توسط خداوند متعال، دین پژوهی و کارآمدی، ش1، بهار 1401، ص 77-63.
  3. شعیری، محمد بن محمد (بی تا)، جامع الاخبار، نجف اشرف: الحیدریه.
  • شهریاری، روح الله؛ هاشمی، سید رضا؛ دیبا، حسین ( 1397)، سبک تفکر اخلاقی در نهج البلاغه و دلالت‎های تربیتی آن، اخلاق وحیانی، ش 15، ص 27-48.
  • شیراوند، محسن؛ رنجکش، مختار، بررسی و تبیین مساله پیامدگرایی و تکلیف گرایی در آموزه‎های اسلامی، اخلاق زیستی، دوره 6 ، شماره 19، 1395، ص 25-7.
  • طباطبایی، سید محمد حسین (1417)، تفسیر المیران، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  1. طباطبایی، سید محمد حسین (1389)، ترجمه تفسیرالمیزان، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، چاپ بیست و نهم، قم: دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • طبرسی، حسن بن فضل(1370)، مکارم الاخلاق، چاپ چهارم، قم: شریف رضی.
  1. طوسی، خواجه نصیرالدین ( 1373)، اخلاق ناصری، تصحیح: مجتبی مینوی، علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
  • عالم زاده نوری، محمد ( 1396)، استنباط حکم اخلاقی از متون دینی و ادله لفظی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  1. عباسی، محسن( 1393)، ایران جوان بمان، چاپ هجدهم. قم: جامعه الزهراء(س).
  2. فرجاد، محمد حسین(1372)، آسیب شناسی اجتماعی ستیزههای خانواده و طلاق، تهران: منصوری.
  3. فنائی، ابوالقاسم(۱۳۸۴)، دین در ترازوی اخلاق، تهران: موسسۀ فرهنگی صراط.
  4. فولادی، محمد (1390)، تاملی در سیاست کنترل جمعیت؛ آثار و پیامدهای آن، معرفت فرهنگی اجتماعی، ش1، ص 153-180.
  5. قاسمی خویی، یعقوب؛ خسروپناه، عبدالحسین(1392)، نسبت اخلاق دینی و اخلاق سکولار از منظرعلامه طباطبایی، پژوهش نامه اخلاق، ش 22، ص 193-222.
  6. قویدل، صالح؛ مرادی، نسیم ( 1396)، پیری جمعیت، امید به زندگی و رشد اقتصادی، پژوهش‎های اقتصادی ایران، ش 73، ص 159-196.
  7. کاظمی، رویا؛ آل بویه، علیرضا (1400)، ارزش ذاتی فرزندآوری از منظر اخلاقی، اخلاق پژوهی، ش 1، ص 48-27.
  8. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق(1404)، کافی، مصحح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  9. گیلانی، عبدالرزاق ( 1382)، مصباح الشریعه، تصحیح و تنظیم: رضا مرندی، چاپ دوم، تهران: پیام حق.
  • مصباح یزدی، محمدتقی (1388)، فلسفه اخلاق، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، چاپ چهارم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
  1. مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، اخلاق در قرآن، چاپ پنجم، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  2. مصباح، مجتبی (1390)، بنیاد اخلاق، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  3. مصباح‎یزدی، محمدتقی (1370)، دروس فلسفه اخلاق، چاپ دوم، تهران: اطلاعات.
  • مصباح‎یزدی، محمدتقی (1384)، آموزش عقاید، چاپ هفدهم، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  1. مصباح‎یزدی، محمدتقی (1394)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  • ملکیان، مصطفی (1381)، رنج، آرامش و ایمان، آبان، ش 139.
  1. ملکیان، مصطفی(1390)، مسائل جدید کلامی: تقابل اخلاق دینی و اخلاق سکولار، قم: دانشگاه مفید.
  2. موحدی، محمد جواد، نگاهی به پیامدگرایی غایت نگر، اخلاق، ش 12، 1395، ص 177-159.
  3. نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی( 1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
  4. Buckle, L; Gallup, G. G; Rodd, Z, (1996), Marriage as a reproductive contract: patterns of marriage, divorce, and remarriage". Ethology and Sociobiology, Vol. 17.
  5. Landau, Iddo, (2004), an argument for marriage, Philosophy, Vol. 79, The Royal Institute for Philosophy.
  6. Moller, Dan, (2003), an argument against marriage, Philosophy, Vol. 78, The Royal Institute of Philosoph
  7. Overall, Christine. (2012). Why have children? The Ethical Debate, London, England.
  8. Smilanasky, Sauel. (1995). Is There a Moral Obligation to Have children?, Journal ofAppliedPhilosophy, 41-53.