نقش دین در اتحاد و اختلاف با رویکرد روان‌شناختی ـ اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

دین، پدیده‌ای همزاد بشر، کارکردهایی در زندگی اجتماعی داشته است؛ مانند تأثیر بر اتحاد و اختلاف آدمیان که موضوع این مقاله است. هدف این مقاله، بررسی تحلیلی موضوع با رویکرد روان‌شناختی و اخلاقی  است. روش تحقیق، مطالعۀ موردی اسلام و تحلیل محتوای قرآن است. یافته‌های تحقیق در بخش عوامل و زمینه‌های اتحاد عبارت‌اند از: میانجی‌های روان‌شناختی- اخلاقی؛ مانند الفت، رحمت، صلح، عدالت، نیکوکاری، سپاسگزاری، گوش دادن به یکدیگر، بخشش و ... .
و در بخش عوامل و زمینه‌های اختلاف عبارت‌اند از: میانجی‌های روان‌شناختی- اخلاقی؛ مانند ناسازگاری، قتل، ایذا، نزاع، تجاوزگری، شیطان، جاسوسی، بدگویی و ... . نتیجۀ این پژوهش توصیه مؤکد قرآن به گسترش عوامل اتحاد و پیشگیری از زمینه‌های اختلاف است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Religion in Unity and Difference from an Ethical-Psychological Perspective

نویسنده [English]

  • Masud Azarbayejani
چکیده [English]

 
Religion as a twin phenomenon with the human race has had many functions in the social life of humans, including its effects on the unity and difference between them, which is the subject matter of the present essay. Analyzing this matter by an ethical and psychological approach is the aim of this paper. The research method is the case study of Islam and, in doing so, analyzing the content of Quran as the most important document of Islam. The findings of this study in terms of the factors and backgrounds of unity are ethical-psychological mediators like affection, mercy, peace, justice, charity, thanksgiving, listening to each other, and forgiveness. In terms of the factors and backgrounds of difference there are some other ethical-psychological mediators like unconformity, murder, Harassment, dispute, aggression, devil, espionage, and defamation. The results of this study show the strict advice of Quran about the unity factors and avoiding the backgrounds of difference.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religion
  • Unity
  • difference
  • Islam
  • psychology
  • Ethics
قرآن کریم.
لغت‌نامۀ دهخدا.
لغت‌نامۀ معین.
آذربایجانی، مسعود (1391) «سنجش مفاهیم اخلاقی»  نشریه اخلاق وحیانی، سال اول، شماره دوم، ص7-34.
آلستون، ویلیام و همکاران (1376)، دین و چشم‌اندازهای نو، ترجمه غلامحسین توکلی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
بهرامی احسان، هادی (1377)، بررسی مؤلفه‌های بنیادین سازش‌یافتگی در آزادگان ایرانی، پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
پترسون، م. و دیگران (1367)، عقل و اعتقاد دینی، درآمدی بر فلسفه دین، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، طرح نو، تهران.
تیلیش، پل (1366)، شجاعت بودن، ترجمه مراد فرهادپور، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، تهران.
جوادی آملی، عبدالله (1386 )، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، اسراء، قم.
حافظ نیا، محمدرضا(1377)، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، سمت، تهران.
دوورژه، موریس (1362)، روش‌های علوم اجتماعی، ترجمه خسرو اسدی، امیرکبیر، تهران.
دیماتئو، ام. ر. (1378)، روان‌شناسی سلامت (ج1 و 2)، ترجمه محمد کاویانی و دیگران، سمت، تهران.
رمضان‌نیا ،علی (1378 )، جهاد از دیدگاه فقهاء و دلایل آن ،تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
زاکرمن، فیل (1394)، درآمدی بر جامعه‌شناسی دین، ترجمه خشایار دیهیمی، حکمت، تهران.
سجادی ،جعفر(1375 )، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، امیرکبیر، تهران.
طباطبایی، محمد حسین (بی تا )، المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه نشر اسلامی، قم.
علی اکبری، راضیه (1392) «اخلاق و رفتار مسالمت آمیز با پیروان مذاهب» نشریه اخلاق وحیانی، سال اول، شماره 4، ص91-121.
فراستخواه، مقصود (1377)، دین و جامعه، شرکت سهامی انتشار، تهران.
گیدنز، آنتونی (1387)، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، نشر نی، تهران.
مشکور، محمدجواد (1377)، خلاصه ادیان در تاریخ دین‌های بزرگ، انتشارات شرق، تهران.
مصباح یزدی ،محمدتقی(1383 )، جنگ وجهاد در قرآن، موسسه امام خمینی، قم.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1375)، مثنوی معنوی، با تصحیح نیکلسون، انتشارات ناهید، تهران.
ناس، جان‌بی (1370)، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی‌اصغر حکمت، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1369)، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی، خوارزمی، تهران.
همیلتون، ملکم (1387)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، نشر ثالث، تهران.
الیاده، میرچا (1374)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال ستاری، سروش، تهران.
Acklin, M. W. & etal, The Role of Religious values in coping with Cancer, Jornal of Religion and Health, 22 (4), 1983.
Allport, G. W. & Ross, J. M. Personal Religious Orientaion and Prejudice, Journal of Personality and Social Psychology, 5 (432-443), 1967.
Allport, G. W. The Nature of Prejudice, Reding, Mass, 1954.
Argyle, M. Psychology and Riligion: An introduction, London, Routledge, 2000.
Baron, R. A. & Byrne, D. Social Psychology, & th. ed. , Allyn and Bacon, 1997.
Berging, A. E. & etal  Psychology and Religious values, Journal of Consulign and clinical Psychology, 48 , 95-105 ,1988.
Chadwick, A. & Top, B. L. Religiousity and deliyuency among LDS adolesents, Journal for the Scientific Study of Religious, 32 (1). 1993.
Durkheim, E. The Elementary forms of the Religious Life, London, Allen & Unwin, 1976.
James, W. The varieties of religious experiences, America, Paguin, 2002,
Myers, D. G. The Pursuit of Happiness, NewYork, William Morrow, 1992,
Nelson, J. Psychology, Religion, and spirituality, USA, Springer, 2009.
Palutzian, R. F. & Park, C. L. Handbook of the Psychology of Religion and Sprituality, NewYork, Guilford, 2013,
Pargament, K. I. The Psychology of Religion and Coping: Theory, research and Practice, NewYork: Guilford, 1997,
Spilca, B. & etal The Psychology of Religion: and empirical approach, Englewood, eliffs, 2003,
Wulff, D. M. Psychology of Religion, NewYork, John wiley, 1997.