امکان تغییر اخلاق از نگاه جلال الدین دوانی وغیاث الدین منصوردشتکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته سطح 3 حوزه علمیه فاطمه الزهراء(س) اردکان.

2 دکتری تصوف و عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب قم. استاد حوزه علمیه قم.

چکیده

پایه علم اخلاق بر این اصل استوار است که تغییر اخلاق ممکن است و اگر انسان نتواند اخلاق خود را تغییر دهد آموزه‌های اخلاقی و توجه به آنها در علم اخلاق نتیجه‌ای نخواهد داشت. شبهه امکان تغییر اخلاق توسط فیلسوفان مختلف پاسخ داده شده است. جلال الدین دوانی و دشتکی با ذکر دلایل نقلی و عقلی، به طرح مسئله امکان تغییر اخلاق و شبهات پیرامون آن پرداخته‌اند. پاسخ های این دو فیلسوف نسبت به این شبهه متفاوت است. در این مقاله پس از تبیین دیدگاه این دو فیلسوف درباره تغییر پذیری اخلاق، دلایل و شواهد هر یک از آنها بر موضوع طرح، و سپس نقد و بررسی شده است. هدف از این مقاله توصیف دیدگاه این دو اندیشمند و سپس مقایسه آنها با هم است. روش این مقاله مبتنی بر توصیف، تحلیل و مقایسه است. با مقایسه پاسخ ها به این نتیجه می‌رسیم که دوانی معتقد است که تغییر برخی اخلاق‌ها امکان دارد اما تغییر برخی ممکن نیست، اما دشتکی معتقد به تغییر هر اخلاقی است.
کلید واژه: تغییر اخلاق، دیدگاه ها، دوانی، دشتکی، اخلاق جلالی، اخلاق منصوری.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Possibility of Changing Temperament in Jalaluddin Davani and Ghiyasuddin Mansourdashtaki's View

نویسندگان [English]

  • Zeynab Shaker Ardakani 1
  • Ehsan Fattahi Ardakani 2
1 طلبه سطح 3 حوزه علمیه خواهران اردکان
2 استاد
چکیده [English]

The foundation of the science of ethics is based on the principle that changing ethics is possible and if a person cannot change his ethics, moral teachings and paying attention to them in the science of ethics will have no results. The question of the possibility of changing ethics has been answered by different philosophers. Jalaluddin Davani and Dashtaki have addressed the question of the possibility of moral change and the doubts surrounding it by mentioning narrative and rational reasons. The answers of these two philosophers are different to this question. In this article, after explaining the views of these two philosophers about the changeability of ethics, the reasons and evidences of each of them on the topic of the project, and then criticized and analyzed. The purpose of this article is to describe the views of these two thinkers and then compare them. The method of this article is based on description, analysis and comparison. By comparing the answers, we come to the conclusion that Davani believes that it is possible to change some morals, but it is not possible to change some, but Dashtaki believes in changing all morals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Changing Temperament
  • View
  • Davani
  • Dashtaki
  • Jalali Ethics
  • Mansouri Ethics

مراجع

  1. ارسطاطالیس، 1391، اخلاق نیکوماخس، ترجمه ابوالقاسم پورحسینی، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  2. ابن‎مسکویه، ابوعلی احمد بن محمد، 1437ق، تهذیب الاخلاق، تحقیق السید حسین المؤمنی، المعهد العالی للعلوم و الثقافه الاسلامیه: مرکز إحیاء الثرات الاسلامیه، قم.
  3. پاینده، ابوالقاسم، 1382، نهج الفصاحه، دنیای دانش، تهران.
  4. پورجوادی، رضا، 1377، «کتاب‎شناسی آثار جلال الدین دوانی»، مجله معارف، دوره پانزدهم، شماره 43-44، ص 81-138.
  5. تهرانی، آقابزرگ، 1403ق، الذریعه الی تصانیف الشیعه، دارالاضواء، بیروت.
  6. تویسرکانی، سید احمد، 1411ق، ثلاث رسائل، مجمع البحوث الاسلامیه، مشهد.
  7. تویسرکانی، سید احمد، 1381، سبع رسائل، میراث مکتوب، تهران.
  8. تویسرکانی، سید احمد، بی‎تا، الرسائل المختاره، مکتبه الامام امیرالمومنین، اصفهان.
  9. جوادی آملی، عبدالله، 1378، تفسیر موضوعی قرآن کریم(مبادی اخلاق در قرآن)، مرکز نشر اسراء، قم.
  10. حموی، یاقوت، 1995م، معجم البلدان، دار صادر، بیروت.
  11. خوانساری، محمدباقر، بی‎تا، روضات الجنات، تحقیق اسدالله اسماعیلیان، انتشارات اسماعیلیان، قم.
  12. دانشگر، مریم، 1393، «تأثیر افکار و آثار جلال الدین محمد دوانی در شبه قاره هند»، فصلنامه مطالعات شبه قاره هند، سال 6، شماره 21، ص 35-52.
  13. دشتکی، غیاث الدین منصور، 1391، اخلاق منصوری، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم.
  14. دشتکی، غیاث الدین منصور، 1386، مصنفات، به کوشش عبدالله نورانی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
  15. دوانی، جلال الدین، 1393، اخلاق جلالی، تصحیح عبدالله مسعودی آرانی، انتشارات اطلاعات، تهران.
  16. دوانی، علی، 1334، شرح زندگانی جلال الدین دوانی، انتشارات حکمت، قم.
  17. دوانی، علی، 1378، مفاخر اسلام، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران.
  18. دهباشی، مهدی، 1375، «تحلیلی از اندیشه‌های فلسفی و کلامی جلال الدین»، خردنامه صدرا، شماره 3، ص 40-51.
  19. زبیدی، محمد مرتضی، 1414ق، تاج العروس، تصحیح علی هلالی و علی سیری، دارالفکر، بیروت.
  20. شوشتری، قاضی نورالله، 1365، مجالس المؤمنین، کتابفروشی اسلامیه، تهران.
  21. صحراگرد، مهدی، 1387، «ابراهیم سلطان (بانی مجموعه دارالصفای شیراز)»، مجله گلستان هنر، شماره 13، ص 90-93.
  22. طوسی، نصیرالدین، 1391، اخلاق ناصری، مجتبی مینوی، علیرضا حیدری، خوارزمی، تهران.
  23. طوسی، نصیرالدین، 1375، شرح الاشارات والتنبیهات، نشرالبلاغه، قم.
  24. فسایی، حسن، 1382، فارسنامه ناصری، امیرکبیر، تهران.
  25. کاکایی، قاسم، 1378، غیاث الدین منصور دشتکی و فلسفه عرفان، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، تهران.
  26. متقی هندی، علی بن حسام الدین، 1399ق، کنز العمال، موسسه الرساله، بیروت.
  27. نراقی، ملامهدی، بی‎تا، جامع السعادات، تصحیح محمد کلانتر، مؤسسه اعلمی، بیروت.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار