واکاوی معنا شناختی "وفاداری" به مثابه یک فضیلت اخلاقی با مطالعه موردی در زندگانی ام المومنین خدیجه کبری علیهاسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه جهرم

چکیده

چکیده

مساله اصلی پژوهش حاضر درنگی در فضیلت اخلاقی وفاداری و تحلیل معناشناختی و بیان اقسام آن است و کوشش شده مصادیق آن در زندگی همسر پیامبر خاتم، حضرت خدیجه کبری ارزیابی شود و دلایل شاخص بودن ایشان بدین وصف واکاوی گردد. روش تحقیق این نوشتار تحلیلی _ کتابخانه ای است . نتایج و یافته های پژوهش که با تامل در میان منابع تاریخی ، روایی و اخلاقی بدست آمده است، حکایت از دو کاربرد و معنای کلان وفاداری دارد؛ یکی ماهیتی حقوقی و اجتماعی داشته و آن تعهد و سرسپردگی نسبت به پیمان، عهد و میثاق است. معنای دوم ثبات در محبت و ارادت و اتمام مودت و شفقت نسبت به محبوب است و البته اطلاق دوم از نتایج و توابع اطلاق اول است و هر دو معنا فضیلتی اخلاقی هستند . شخصیت حضرت خدیجه کبری، نمونه عالی وفاداری است در تمام معانی و مختصات آن ، از تقدیم سرمایه و گذشتن از مناسبات طایفه ای گرفته تا پشتیبانی و همراهی جسمی و روحی خالصانه و فروتنانه ، نسبت به دین و رسول خدا را در بر می گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the moral virtue of loyalty in the life of Hazrat Khadijeh Kobra

نویسنده [English]

  • eshagh asoodeh
Assistant professor of department of Islamic sciences, Jahrom University
چکیده [English]

Abstract

The main problem of the current research is the delay in the moral virtue of loyalty and the semantic analysis and expression of its types, and an attempt has been made to evaluate its examples in the life of the wife of the Prophet Khadijah, Hadrat Khadijah Kabri, and to analyze the reasons for her being an indicator. The research method of this writing is analytical - library. The results and findings of the research, which have been obtained by considering historical, narrative and ethical sources, indicate two applications and the broad meaning of loyalty; One of them has a legal and social nature and that is the commitment to the covenant. The second meaning is constancy in love and devotion and the completion of love and compassion towards the beloved, and of course, the second meaning is one of the results and functions of the first meaning, and both meanings are moral virtues. Hazrat Khadijah Kobri's character is an excellent example of loyalty in all its meanings and coordinates, from donating capital and bypassing clan relations to sincere and humble physical and spiritual support and companionship, towards the religion and the Messenger of God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key word
  • Loyalty
  • Khadijah Kobri
  • Islam
  • Hazrat Muhammad

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌ اسحاق، محمد، السیر و المغازی، ۱۳۹۸/۱۹۷۸، چاپ سهیل زکار، دارالفکر، چاپ افست ۱۳۶۸ش، قم.
  3. ابن بابویه، محمد بن على، 1376ش، الأمالی (للصدوق)، ترجمه کمره‏اى، چاپ ششم، ناشر کتابچی، تهران.
  4. ـــــــــــــــــــــ ، 1377ش، معانی الأخبار، ترجمه محمدى شاهرودی، چاپ دوم، دارالکتب الاسلامیه. تهران.
  5. ابن حجر عسقلانی، 1379ق، فتح الباری شرح صحیح البخاری، دار المعرفه، بیروت.
  6. ابن طاووس، على بن موسى، 1374 ش، الطرائف، ترجمه داود إلهامى، چاپ دوم، ناشر نوید اسلام، قم.
  7. ـــــــــــــــــــــ ، 1413 ق، الیقین باختصاص مولانا علیّ علیه السلام بإمرة المؤمنین، دارالکتاب، قم.
  8. ابن عبدالبرَ، 1412ق، الاستعیاب فی معرفه الاصحاب، چاپ علی محمد بجاوی، دارالجیل، بیروت.
  9. ابن کثیر، أبو الفداء إسماعیل بن عمر بن کثیر، 1408 ق، البدایة والنهایة، محقق علی شیری، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
  10. ابن هشام، 1375ش، السیرة النبویة، زندگانى محمد6 پیامبر اسلام، مترجم سید‌هاشم رسولی، چاپ پنجم، انتشارات کتابچى، تهران.
  11. الذهبی الشافعی، شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان، ۱۹۹۵م، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود، دار الکتب العلمیة،، بیروت.
  12. بحرانى اصفهانى، عبد الله بن نور الله،1413 ق، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلى الإمام الجواد ) مصحح: موحد ابطحى اصفهانى، مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف‏، قم.
  13. بلاذری، احمدبن یحیی، 1996 -2000م، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوس عظم، دمشق.
  14. پناهی، مهین و کریمی یونجالی، ثریا، زمستان ۱۳۹۱، آموزه اخلاقی وفای به عهد در متون عرفانی، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شماره شانزدهم، صفحه ۱ تا ۲۴.
  15. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد،1410ق، غرر الحکم و درر الکلم‏، محقق / مصحح رجائى، دارالکتب الاسلامی، قم.
  16. حاکم نیشابوری، 1411 ق، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق مصطفی عبد القادر عطا، دار الکتب العلمیة، بیروت.
  17. حسینی زبیدی، محمد مرتضی، 1414 ق، تاج العروس من جواهر القاموس،‏ محقق هلالى و سیرى، دارالفکر، بیروت.
  18. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، 1385، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  19. ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، مرداد و شهریور 1374، ورقة بن نوفل فی بطنان الجنة، آینه پژوهش، شماره 33، صص 55-51.
  20. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، 1374ش، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن‏، مترجم خسروى، چاپ دوم، مرتضوی، تهران.
  21. ذهبی، 1413 ق، سیر اعلام النبلاء، مؤسسه الرسالة، لبنان.
  22. ساطع، نفیسه، تابستان 1394، تبیین تطبیقی وفاداری در نظام اخلاقی اسلام و اخلاق غیر دینی، پژوهشهای اخلاقی (فصلنامه علمی انجمن معارف اسلامی ایران)، سال پنجم، شماره چهارم، صص 40-23.
  23. سبحانی تبریزی، جعفر، ۱۳۸۵ش، فروغ ابدیت، چاپ بیست و پنجم، بوستان کتاب، قم.
  24. سجادی، سید جعفر، ۱۳۸۶، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، طهوری، تهران.
  25. سید رضی، 1379 ش، نهج البلاغه امیر المومنین، ترجمه محمد دشتی، نشر لقمان، قم.
  26. طبرسى، فضل بن حسن، 1390 ق، زندگانى چهارده معصوم علیهم السلام، ترجمه إعلام الورى، مترجم عطارودی، ناشر اسلامیه، تهران.
  1. ـــــــــــــــــــــ ،1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مصحح یزدی طباطبایی و رسولی چاپ سوم، انتشارات ناصر خسرو، تهران.
  2. طوسى، محمد بن الحسن، 1414 ق، الأمالی (للطوسی)، ناشر دار الثقافة، قم.
  3. غزالی، محمد،۱۳۷۶، احیاء علوم الدین، ربع عادات، جلد ۲، ترجمه موید الدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
  4. ــــــــــــ ، ۱۳۸۳، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیوجم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
  1. فتال نیشابورى، محمد بن احمد، 1366 ش، روضة الواعظین، ترجمه مهدوى دامغانى، نشر نی، تهران.
  2. قرشى بنایى، على اکبر، 1412 ق، قاموس قرآن، چاپ ششم، دار الکتب الاسلامیه، تهران.
  3. کراجکى، محمد بن على، 1427 ق، الرسالة العلویّة فی فضل أمیر المؤمنین علیه السلام على سائر البریة، محقق کریمی، نشر دلیل ما، قم.
  4. کلینى، محمد بن یعقوب، 1407 ق، الکافی (ط الإسلامیة)، چاپ چهارم، مصحح، غفاری و آخوندی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
  5. ـــــــــــــــــــــ ،1430ق، الکافی (ط - دار الحدیث)، 15جلد، موسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، قم.
  6. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، 1403 ق، بحار الأنوار (ط بیروت)، چاپ دوم، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت.
  7. ـــــــــــــــــــــ ، 1379 ش، زندگانى حضرت زهرا علیها السلام (ترجمه جلد 43 بحار الأنوار)، ترجمه روحانى، انتشارات مهام، تهران.
  8. محمد بن سعد کاتب واقدى، 1374ش، الطبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، انتشارات فرهنگ و اندیشه، تهران.
  9. محمدی ری شهری، محمد، 1422 ق، میزان الحکمه، چاپ اول، توزیع دار احیاء التراث العربی، دارالحدیث، لبنان.
  10. مسعودى، على بن حسین، 1362 ش، ترجمه إثبات الوصیة، ترجمه نجفی، چاپ دوم، اسلامیه، تهران.
  1. مکارم شیرازى، ناصر، 1371ش، تفسیر نمونه، چاپ دهم، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
  2. مسلم بن الحجاج، بی تا، صحیح مسلم، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
  3. نراقی، ملا احمد، 1378ش، معراج السعاده، چاپ ششم، انتشارات هجرت، قم.
  4. نورى، حسین بن محمد تقى، 1408ق، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چاپ اول، موسسه آل البیت علیهم السلام، قم.
  1. هاشمى خویى، میرزا حبیب الله، 1400 ق، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئى)، ترجمه حسن زاده آملی- کمره ای، چاپ چهارم، مکتبه الاسلامیه، تهران.

 

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار