شاکلۀ مفهومی ارزشی اخلاق زمامداری و حکمرانی از منظر علی‌بن‌ابیطالب (علیه السلام) (مبتنی بر تحلیل محتوای عهدنامۀ مالک اشتر نخعی (رحمه‌الله))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

مقالۀ حاضر در نظر دارد از خلال تحلیل شاکلۀ مفهومی ارزشی نامۀ امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) به مالک اشتر نخعی، موسوم به عهدنامۀ مالک اشتر، مفاهیم پایه، اصول، شاکله و ساختار اخلاق زمامداری و حکمرانی را از منظر معارف اسلامی استخراج و ارائه نماید. از این‌رو، با استفاده از روش تحلیل محتوا، نخست، گزاره‌های اخلاقی پایه را در آن تشخیص داده و سپس اقدام به مفهوم‌گیری از آن‌ها نموده است. با این کار مفاهیم ارزشی سازندۀ بدنۀ منظومۀ اخلاق زمامداری و حکمرانی مشخص می‌شوند. در گام بعد، سعی نموده به طبقه‌بندی موجود میان آن مفاهیم با توجه به ابعاد هستی‌شناختی حیات انسان و جامعه از منظر معارف اسلامی بپردازد؛ و در مرحلۀ بعد، شاکله و ساختار ارزشی اخلاق زمامداری و پیوندهای نظریِ ابعاد مختلف آن را مورد توجه قرار داده است. در ادامه، مؤلفه‌ها و اصول بنیادین اخلاقیِ دخیل در منطق تعاملات اجتماعی را از منظر عهدنامۀ یادشده استخراج کرده است. با این کار اولویت‌های ارزشی در تعاملات دولت اسلامی و مردم مشخص‌شده‌اند. در خاتمه نیز به برخی از مهم‌ترین مبانی منطق تعاملات اجتماعی در حوزۀ اخلاق زمامداری و حکمرانی در عرصۀ سیاست و اخلاق توسعه اشاره نموده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Value conceptual structure of the ethics of leadership and governance from the perspective of Ali ibn Abi Talib (PBUH) (based of analysis of the content of the Amir al-Mo'menin Ali (pbuh)'s command to Malik Ashtar Nakhaei (may God have mercy on him))

نویسنده [English]

  • Hossain Ramazani Hossain Abad
Faculty member of the Philosophy Department of the Institute of Islamic Culture and Thought
چکیده [English]

The present article intends to extract and present the basic concepts, principles and structure of the ethics of leadership and governance from the perspective of Islamic teachings by analyzing the conceptual structure of Amir al-Mo'menin Ali (pbuh)'s command to Malik Ashtar Nakhaei, known as the Malik Ashtar Pact. Therefore, by using the method of content analysis, it first identifies the basic moral propositions in it and then proceeds to make conceptualization of them. In this way, the value concepts of the the system of ethics of leadership and governance are identified. In the next step, this article, tries to classify the existing concepts according to the ontological dimensions of human life and society from the perspective of Islamic knowledge; And in the next stage, it has considered the formation and value structure of the ethics of governance and the theoretical connections of its various dimensions. In the following, it has extracted the basic moral components and principles involved in the style of social interactions from the perspective of the Malik Ashtar Pact. By doing so, value priorities in the interactions of the Islamic State and the people have been identified. In conclusion, it pointed out some of the most important principles of the style of social interactions in the field of leadership ethics and governance in the field of development policy and ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Malik Ashtar Pact
  • leadership ethics
  • governance
  • people
  • state

مراجع

  1. ابن‌سینا، المبدأ و المعاد، به اهتمام نورانی، عبدالله؛ تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، چاپ اول، 1363.
  2. ابن‌مسکویه، تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق، قم، زاهدی، چاپ هفتم، 1384.
  3. اشتراوس، لئو؛ فلسفۀ سیاسی چیست؟، ترجمه رجایی، فرهنگ؛ تهران، علمی و فرهنگی، چاپ سوم، 1387.
  4. امام خمینی (ره)، مصباح الهدایة إلی الخلافة و والولایة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ پنجم، 1384.
  5. امام خمینی (ره)، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ دهم، 1379.
  6. ایزوتسو، توشیهیکو؛ مفاهیم اخلاقی‎ـ‎دینی در قرآن مجید، ترجمۀ بدره‎ای، فریدون؛ تهران، فروزان روز، چاپ دوم، 1388.
  7. حائری یزدی، مهدی؛ کاوش‎های عقل عملی، تهران مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، چاپ دوم، 1384.
  8. حکمت، نصرالله؛ فارابی فیلسوف غریب، تهران، نشر علم، چاپ اول، 1389.
  9. جعفری، محمدتقی؛ فلسفۀ دین، تدوین نصری، عبدالله؛ تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، چاپ دوم، 1378.
  10. جوادی آملی، عبدالله؛ براهین اثبات وجود خدا، تحقیق پارسانیا، حمید؛ قم، اسراء، چاپ پنجم، 1386.
  11. سهروردی، شهاب‎الدین یحیی؛ مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم، 1380.
  12. رالز، جان؛ عدالت به مثابه انصاف، ترجمۀ ثابتی، عرفان؛ تهران، ققنوس، چاپ دوم، 1385.
  13. صدرالمتألهین، المبدأ و المعاد، تصحیح و تحقیق ذبیحی، محمد و جعفر شاه‎نظری؛ تهران، بنیاد حکمت صدرا، چاپ اول، 1381.
  14. طباطبایی، محمدحسین؛ انسان از آغاز تا انجام، ترجمه و تعلیقات لاریجانی، صادق؛ قم، بوستان کتاب، چاپ سوم، 1389.
  15. همو، طریق عرفان (ترجمه و شرح و متن رسالة الولایة)، ترجمه حسن‎زاده، صادق؛ قم، آیت اشراق، چاپ چهارم، 1390.
  16. کریمی، محمود و صالح زارعی؛ «جایگاه عهدنامۀ امیرالمؤمنین علی7 به مالک اشتر در منابع اسلامی»، پژوهش‎های قرآن و حدیث، سال چهل و سوم، شمارۀ 2-1389، صص 132-115.
  17. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی، محقق و مصحح غفاری، علی اکبر و محمد آخوندی؛ تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.
  18. گیدنز، آنتونی؛ دورکم، ترجمۀ اباذری، یوسف؛ تهران، نشر خوارزمی، چاپ دوم، 1388.
  19. فارابی، ابونصر؛ آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها، بیروت، مکتبة الهلال، چاپ اول، 1995.
  20. فارابی، ابونصر؛ فارابی و راه سعادت، به کوشش پورحسن، قاسم؛ مقدمه و ترجمه مقربی، نواب؛ تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، 1390.
  21. فکوهی، ناصر؛ انسان‎شناسی شهری، تهران، نشر نی، چاپ هفتم، 1390.
  22. مظفر نجفی، محمدحسن؛ دلائل الصدق لنهج الحقّ، تصحیح مؤسسه آل البیت (علیهم السلام)، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، 1422 ق.
  23. نصیرالدین طوسی، اخلاق ناصری، تصحیح و یرایش خوشدل، سیاوش؛ تهران، فراهانی، چاپ اول، 1389.
  24. Field, John; Social Capital (second edition) , London & New York: Routledge Taylor & Francis Group, frist published, 2008.
  25. Snare, Francis; the Nature of Moral Thinking, London & New York: Routledge Taylor & Francis Group, 2002.
  26. Tsohatzidis, Savat L. (ed.) ; Intentional Acts and Institutional Facts (Essays on John Searle’s Social Ontology) , Netherlands: Springer, 2007.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار