راهکار درونی اصلاح اخلاق از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی(رحمه الله)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی اخلاق موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

2 دانشیار گروه فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

اصلاح اخلاق، اعم اکتساب فضایل اخلاقی و زدودن رذائل اخلاقی است. برای تحقق اصلاح اخلاق، عوامل درونی و عوامل بیرون از نفس انسان مؤثرند. از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی راهکار درونی اصلاح اخلاق چیست؟ یعنی فارق از عوامل بیرونی، ایشان چه عامل یا عوامل درونی را برای اصلاح اخلاق ارائه می‌نمایند؟ در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی آثار آیت الله‌مصباح یزدی بررسی شده و راهکار درونی اصلاح اخلاق از آن استخراج شده است. فرآیند اصلاح اخلاق در یک تشبیه، مانند تحقق یک فعل بسیط است. مراحل تحقق فعل بسیط اختیاری عبارت است از بینش، گرایش و اراده انجام عمل. اصلاح اخلاق نیز مراحل فوق را دارد. در ضمن به یک مرحله مقدماتی به نام یقظه هم نیازمند است. مرحله بینش متشکل از بینش نسبت به متعلقات ایمان، رابطه خود با خدا، هدف، فواید تزکیه، رذایل و فضایل و همچنین نسبت به تکالیف الهی است. این بینش‌ها، گرایش به هدف و گرایش به فعل را ایجاد خواهد کرد. تحقق این گرایش‌ها، مسبب اراده و در نتیجه اعمال مورد نیاز جهت اصلاح اخلاق می‌شود. این اعمال عبارتند از اعمال عمومی جهت اصلاح اخلاق، و اعمال اختصاصی ویژه هر یک از فضایل یا رذایل.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Internal Solution for Reforming Moral from the Viewpoint of Ayatollah Mesbah Yazdi

نویسندگان [English]

  • morteza bakhshi golsefidi 1
  • Ahmad Hossen Sharifi 2
1 .
2 Associate Professor, Department of Philosophy, Imam Khomeini Educational and Research Institute
چکیده [English]

The purpose of this article is to find the internal solution for improving moral from the viewpoint of Ayatollah Mesbah Yazdi. Improving morality means acquiring moral virtues and eliminating moral vices. In order to achieve improving morality, internal factors and external factors are effective. In Ayatollah Mesbah Yazdi's view, what is the internal solution for improving morality? In this study, the works of Ayatollah Mesbah Yazdi were investigated by descriptive-analytical method and the internal solution of Improving morality was extracted from it. The process of improving morality in a simile is like the realization of a verb. The stages of the realization of the verb are insight, tendency and will to perform the verb. Improving morality also has these steps. The stage of insight consists of Insight into the components of faith, man's relationship with God and purpose. These insights create a tendency towards purpose and a tendency to verb. These tendencies lead to the realization of the required actions for improving morality. The researcher concludes that insight is important for improving morality, but it is not the complete cause for improving morality, Insight should be accompanied by action, and they make it possible to improving morality together.

کلیدواژه‌ها [English]

  • internal solution
  • improving morality
  • Mesbah Yazdi
  1. قرآن کریم با ترجمه مهدی فولادوند.
  2. ابن شعبه حرانى، حسن بن على،‏ 1363ش، تحف العقول‏، محقق: على اکبر غفارى، جامعه مدرسین، قم‏ ‏.
  3. اخوان الصفا، ۱۴۱۲ ه ق، رسائل إخوان الصفاء، الدار الإسلامیة، بیروت.
  4. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، 1410ق، غرر الحکم و درر الکلم، محقق: سید مهدى رجائى، دار الکتاب الإسلامی‏، قم.
  5. حارث محاسبی، حارث بن اسد، ۱۴۲۰ هـ ق، الرعایة لحقوق الله، دار الیقین، منصورة (مصر).
  6. رازی، محمد بن زکریا‌، ۲۰۰۵ م، رسائل فلسفیة (طب روحانی)، محقق: پل کراوس، بدایات، دمشق.
  7. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ۱۳۷۳ ه ش، الذریعة إلی مکارم الشریعة، محقق: ابوالیزید عجمی، نشر الشریف الرضی، قم.
  8. شریف الرضی، محمد بن حسین‏،1414ق، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، هجرت، قم.
  9. شریفی، احمدحسین، 1394، مبانی علوم انسانی اسلامی، چ دوم، مرکز پژوهش‎های علوم انسانی اسلامی، تهران.
  10. طباطبایی، محمدحسین، 1403ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چ پنجم، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت.
  11. غزالی، محمد بن محمد، بی تا، إحیاء علوم الدین، محقق: حافظ عراقی، دارالکتاب العربی، بی جا.
  12. مصباح یزدی، محمدتقی، 1383الف، آموزش فلسفه، چاپ و نشر بین الملل وابسته به مؤسسه انتشارات امیر کبیر، بی جا.
  13. ______________، 1383ب‎‎، به سوی تو، تدوین و نگارش:کریم سبحانی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  14. ______________،1384، به سوی خود سازی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  15. ______________،1386، خودشناسی برای خودسازی، چ سیزدهم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  16. ______________،1390الف، در جستجوی عرفان اسلامی، ‌تدوین و نگارش: محمدمهدی نادری قمی، چ چهارم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  17. ______________، 1390ب، به سوی او (مشکات)، چ چهارم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  18. ______________،1391الف، اخلاق در قرآن، چ پنجم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  19. ______________،1391ب، ره توشه، جلد2، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  20. ______________، 1394، پیشنیاز مدیریت اسلامی (مشکات)، تدوین و نگارش: غلامرضا متقی‎فر، چ پنجم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  21. ______________، 1398، بالهای پرواز 1، تدوین و نگارش: عباس گرائی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  22. موسوی خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح الله، ۱۳۸۰ ه ش، شرح چهل حدیث، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمه الله)، قم.
  23. نراقی، مهدی بن ابی ذر، بی تا، جامع السعادات، مصحح: محمد کلانتر، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت.
  24. نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، ۱۴۱۳ هـ ق، اخلاق ناصری، علمیه اسلامیه، تهران.