اخلاق نقد مذاهب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم.

چکیده

از آغاز یکی از مهم‌ترین اهداف انبیا، اصلاح اخلاق در سطح جامعه بوده است؛ همان اخلاقی که ایشان به بشریت عرضه داشته‌اند. متأسفانه بخشی از رهبران مذاهب و حافظان دین و شریعت و نیز پیروان ایشان، در مواجهه با دیگران اخلاق حسنه را رعایت نمی‌کنند؛ در حالی‌که تحقق کامل پیام انبیا در صورتی است که این اخلاق را ابتدا رهبران دینی در عمل آورند که الگوی پیروان ادیانند. توجه به اخلاق در همه جا و بر همگان لازم است، اما رعایت آن از جانب رهبران ادیان، ضروری‌تر به نظر می‌رسد. رعایت این اخلاق به ویژه در مواجهه با سایر مذاهب و به هنگام فهم و مطالعۀ مذاهب دیگر، اهمیت بسیار دارد. بررسی تاریخی مواجهۀ مذاهب با یکدیگر، تصویر مقبولی از این موضوع به دست نمی‌دهد. غالباً مطالعات ادیان، با نوعی بدبینی، بدفهمی و گاه اهانت به دیگران همراه بوده است. از این‌رو لازم است اخلاق مرتبط با مطالعۀ ادیان و مذاهب به دقت مورد بررسی شود تا زمینه برای عمل بدان فراهم شود. «رعایت انصاف»، «فهم درست» و «عدم توهین» از ضروری‌ترین اصول اخلاقی در مواجهۀ علمی با مذاهب است.    

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Ethics of Critiquing Religions

نویسنده [English]

  • Qasem Jawadi (Safari)
چکیده [English]

From the beginning, reforming and improving ethics in the society have always been one of the most important objectives of the Prophets, which is in fact the very ethics that they have offered mankind. However, it is rather unfortunate that some of the religious leaders and the guardians of the faiths and their followers disregard ethics when confronting other people, while the full realization of the prophets’ message would take place only when the religions leaders, who are examples for the followers of the religions, practice such ethics first. Heeding ethics is necessary everywhere and for everyone, yet doing it seems more crucial for the religious leaders. Observing such ethics, especially when confronting other religions and while studying and pondering them, is of great importance. However, a historical survey of the confrontation of religions with each other does not depict an acceptable picture in this regard, as studying religions has always been accompanied by a sort of skepticism, misapprehension, and at times even contempt of others. Hence, it seems necessary to examine the ethics regarding the study of religions and faiths carefully so as to pave the way for putting it into practice. Finally, ‘fairness’, ‘proper apprehension’, and ‘refraining from contempt’ are among the most essential ethical principles to be observed during scientific confrontation with the religions.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • The ethics of critique
  • Critique of religions
##قرآن کریم. ##
نهج البلاغه، بی‌تا، مصحح محمد دشتی، قم، انتشارات مؤسسه النشر الاسلامی. ##
آیتی، محمد ابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام9 (1369)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. ##
الاربلی، علی بن عیسی بن ابی‌الفتح (1401ق ـ 1981م)، کشف الغمة فی معرفه الائمة، بیروت، دار الکتاب الاسلامی. ##
الطبرسی، احمد بن علی (1386ق ـ 1966م)، الاحتجاج، نجف اشرف، انتشارات النعمان. ##
الرازی، فخرالدین عمر بن عمر (1421ق ـ 2000م)، التفسیر الکبیر، لبنان، دارالکتب العلمیه. ##
انصاری، شیخ مرتضی (بی‌تا)، کتاب الطهارة، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث. ##
طباطبایی، محمدحسین (1385)، شیعه در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی. ##
رخشاد، محمدحسین (1382)، در محضر علامه طباطبایی، قم، انتشارات سماء قلم. ##
اردبیلی، مقدس (1387)، اصول دین، تحقیق محسن صادقی، بوستان کتاب قم. ##
سید مرتضی بن داعی حسنی رازی (1364)، تبصرة العوام، تصحیح عباس اقبال، تهران، انتشارات اساطیر، چاپ دوم. ##
بغدادی، عبدالقاهر (1358)، الفرق بین الفرق، ترجمۀ محمدجواد مشکور، انتشارات اشراقی، چاپ دوم. ##
الحربی، ممدوح (1430ق ـ 2009م)، مجمل عقاید الشیعه، شرکة الفا. ##
خمینی;، امام (1389ق ـ 1970م)، کتاب الطهارة، نجف اشرف، مطبعة الادب. ##
همدانی، رضا (1422ق)، مصباح الفقاهة ـ کتاب الطهارة، قم، موسسة الجعفریة لاحیاء التراث. ##
باقرزاده، محسن (1377)، ارج نامه ایرج افشار، اشراف محمدتقی دانش‌پژوه و عباس زریاب خویی، تهران، انتشارات طوس، چاپ اول. ##
جعفریان، رسول (1390)، دو رساله از کاشف‌الغطاء علیه میرزا محمد اخباری، انتشارات کتابخانۀ مجلس. ##
مولانا جلال‌الدین بلخی (1371)، مثنوی معنوی، تهران، انتشارات گلی. ##
فخر رازی (1406ق ـ 1986م)، مناقب الامام الشافعی، مصر، مکتبة الکلیات الازهریة، چاپ اول. ##
فصلنامۀ علوم حدیث، مدیر مسؤل محمدی ری شهری، سردبیر مهدی مهریزی، شماره‌های 21 و 22. ##
الفضلی، عبدالهادی؛ محمد وفا ریش، محمد سکحال الجزایری، وهبة الزهیلی، اسامة الحمودی (1431ق ـ 2010م) المذاهب الاسلامیة الخمسه، قم، مرکز الغدیر للدراسات و النشر، الطبعة الثالثه. ##
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، تصحیح عبدالرحیم شیرازی، بیروت، لبنان، دار احیاء التراث، چاپ سوم. ##
شیخ طوسی (1414ق)، امالی، قم، ایران، مؤسسه بعثت، دارالثقافه للطباعة و النشر. ##
مالک بن انس (1406ق)، موطا، بیروت، لبنان، داراحیاء التراث. ##
الحرانی، ابومحمد حسن بن‌شعبه (1394ق)، تحف العقول، قم، مکتبة بصیرتی. ##
کلینی، محمد بن‌یعقوب (1387)، اصول کافی، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، الطبعة الثالثة.##