چیستی اخلاق کاربردی اسلامی؛ موضوع روش و هدف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه اخلاق دانشگاه معارف اسلامی. قم. ایران.

چکیده

ارائه اخلاق کاربردی اسلامی در گرو ارائه تعریفی مبتنی بر مبانی و منابع اخلاق اسلامی است تا بتوان بر اساس آن ساز و کار اخلاق کاربردی اسلامی را بنا نهاد. اخلاق کاربردی اسلامی حوزه دانشی مبتنی بر آموزه‎های اسلامی است که می‎تواند راه حل‎هایی را  برای مسائل جدید اخلاقی دوران معاصر پیشنهاد دهد. اولین گام در این حوزه بیان تعریف اخلاق کاربردی اسلامی است. در تعریف منتخب این مقاله موضوع، هدف و روش اخلاق کاربردی مورد تمرکز و توجه قرارگرفته است که این سه مولفه وجه تمایز تعریف اسلامی و تعاریف رایج در اخلاق کاربردی را نشان خواهد داد. نظریه اخلاقی اسلام مبتنی بر مبانی الاهیاتی و انسان شناختی و مبتنی بر وحی است. در نتیجه اخلاق کاربردی را در یک نظام طولی برای تحقق اهداف متعالی دین که آیین نامه حیات معقول انسان است، نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

What is practical Islamic ethics, the subject of method and purpose

نویسنده [English]

  • Mohammad Javad Fallah
Associate Professor of Islamic Studies University . Q om. Iran.
چکیده [English]

Presenting practical Islamic ethics depends on providing a definition based on the foundations and sources of Islamic ethics so that the mechanism of Islamic applied ethics can be built based on that. It is certain that we are faced with new ethical issues in the contemporary era and to solve them we need a field of knowledge related to Islamic sciences, but what mechanism we can use to solve ethical issues depends on providing a definition of applied Islamic ethics. In the selected definition of the subject, purpose and method of applied ethics, these three components will show the distinction of the definition from common views and definitions in applied ethics. The ethical theory of Islam, based on theological and anthropological foundations based on spirituality, depicts practical ethics in a longitudinal system to realize the sublime goals of religion, which is the code of reasonable human life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keyword : Islamic applied ethics
  • the subject of applied ethics
  • the purpose of applied ethics
  • the method of applied ethics

مراجع

  1. محمدی اشتهاردی‌، محمد (1374). مسلم‌بن عقیل (ع) پیشتاز شهیدان کربلا. تهران‌: نشر مطهر.
  2. معین، محمد (1360). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  3. خوانساری، محمد (1376). فرهنگ اصطلاحات منطقی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  4. حسین بن احمد زوزنی (1374). کتاب المصادر . تهران: چاپ تقی بینش.
  5. اترک، حسن (1388). چیستی دروغ. آیینه معرفت. ش20، 169-143 .
  6. _________ (1389). ماهیت و حکم اخلاق توریه. معرفت اخلاقی، سال اول، ش‌چهارم، 94-75 .
  7. _________ (1392). معنای دروغ مصلحت‌آمیز. پژوهش‌های فلسفی. سال هفتم، شماره مسلسل 12.
  8. اسلامی، محمد تقی (1393). شناسنامه علمی اخلاق کاربردی. پژوهش‌نامه اخلاق، سال هفتم، ش 25، 22-7.
  9. _______________ (1396). روش‌شناسی قیاس‌گرایانه در اخلاق کاربردی؛ جایگاه نظریه در استدلال‌های اخلاقی. روش‌شناسی علوم انسانی، س23، ش93، ص 209.
  10. _______________ (1397). روش‌شناسی موردکاوانه در اخلاق کاربردی. پژوهش‌های فلسفی کلامی. سال بیستم، شماره پیاپی 75، ص 99.
  11. اسلامی، سیدحسن (1387). دروغ مصلحت‌آمیز (بحثی در گستره و مفهوم آن). قم: مؤسسه بوستان کتاب.
  12. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410). غررالحکم و دررالکلم. محق: مصحح : رجایی. سید مهدی. قم: دارالکتب الاسلامی.
  13. خزاعی، زهرا (1389). اخلاق کاربردی: ماهیت. روش‌ها و چالش‌ها. جستارهایی از اخلاق کاربردی. جمعی از نویسندگان. قم: دانشگاه قم.
  14. _________ (1389). اخلاق فضیلت. تهران، انتشارات حکمت.
  15. فرامرز قراملکی، احد (1377). روی آورد بین رشته ای و هویت معرفتی فلسفه صدرایی . مقالات و بررسی‎ها . تابستان 1377 - شماره 63، صص 125-136
  16. شریفی، احمد حسین (1390). چیستی اخلاق کاربردی. معرفت اخلاقی. سال دوم، شماره سوم، تابستان، صفحه 83 ـ 96.
  17. فلاح، محمد جواد (1400). روش حل دوراهه‌های اخلاقی بر اساس حکمت 289 نهج البلاغه. مشکوة. دوره 40، شماره 3 - شماره پیاپی 152، آذر 1400، صفحه 50-73
  18. ____________ و کرنوکر، نسیم (1397). مرزشناسی اخلاق فردی و اجتماعی و تحلیل ارزش گذاری آن با معیارهای اسلام. پژوهشنامه اخلاق، ش42، صص. 113-132
  19. ____________ (1400). تحلیل معنایی "خلق عظیم " درقرآن بارویکرد تفسیری.  اخلاق وحیانی. سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)صص 39 –
  20. جمعی از نویسندگان، زیر نظر محمدتقی مصباح یزدی (1391). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. تهران، مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان (انتشارات مدرسه).
  21. Lawrance C. Beeker, 2001, applied ethics, in the encyclopedia of ethics Ed by, London & New York, V.1, p 80.
  22. Beauchamp, Tom L. 1999, Applied Ethics, in Macmillan Compendium philosophy and Ethics; Macmillan Library Reference, U S A.
  23. Michael Davis,1990, the ethics boom: what and why, The Centennial Review, ( 163-186).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار