کاوشی قرآنی در اطلاق و نسبیت اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

اطلاق و نسبیت اخلاقی با این پرسش آغاز می‌شود: آیا احکام اخلاقى با تغییرِ شرایط، زمان، مکان، افراد و جـوامـع، تغییر می‌کند و یا همواره، ثابت‌اند و بی‌هیچ تقیید و تخصیصی، شامل همه افراد، در همه زمان‌ها و مکان‌ها می‌شوند؟ برخی مکاتب، اخلاق را امری نسبی دانسته که قوانین آن با تغییر شرایط، زمان، مکان، افراد و جوامع، دگرگون خواهد شد؛ در حالی‌که شماری از مکتب‌ها، قوانین اخلاقی را اموری ثابت، جاودانه‌ و ناوابسته به زمان، مکان، شرایط و افراد می‌دانند. پژوهش پیش‌رو کاوشی در باب اطلاق و نسبیت اخلاقی در گستره وحی ‌قرآنی است و به روش کتابخانه‌ای- اِسنادی و تحلیل محتوایی، توصیفی و استنباطی انجام شده است. نتایج نشان می‌د‌هد براساس داده‌های قرآنی نظام اخلاقی اسلام، بر قوانین و احکامی ثابت و مطلق استوار است و دلایل و شواهد قرآنی پرشمار از اطلاق اصول اخلاقی حمایت می‌کند و نسبیت اخلاقی را مبانی و نتایج نسبیت اخلاقی را بر نمی‌تابد و آن را مردود می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Qur'anic Exploration of Moral Absolutism and Moral Relativity

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Firoozmehr
  • Ali akbar Hoseyni ramandi
member of the scientific faculty of the Islamic Science and Culture Research Institute
چکیده [English]

The discussion about the Moral Absolutism and Moral relativity begins with this question: do moral rules change with the change of conditions, time, place, people and societies, or are they always fixed and without any restriction and allocation, including all people, in all times and places?
Some schools consider moral rules to be a relative matter, whose rules will change with the change of conditions, time, place, people and societies; but a number of schools consider moral laws to be fixed, eternal and independent of time, place, conditions and people.
The present research is an exploration about the application and moral relativity in the scope of the Quranic revelation. Quranic teachings shows that the moral system of Islam is based on fixed and absolute laws and rulings, and numerous Quranic reasons and evidences support the Moral Absolutism principles and do not reflect moral relativism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Moral Absolutism
  • Moral Relativity
  • Quranic Study
  • Holy Quran

مراجع

  1. قرآن کریم

    نهج البلاغه

    1. ابن‌سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله (1375). الاشارات و التنبیهات، قم: نشرالبلاغه.
    2. مور، جورج ادوارد (1395). مبانی اخلاق، ترجمه غلامحسین توکلی و...، تهران: سمت.
    3. ادواردز، پل (1378). دانشنامه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: تبیان.
    4. اسکروتن، راجر(1388). کانت. ترجمه علی پایا، تهران: طرح نو.
    5. اسلامی، محمدتقی (1381). تساهل و تسامح، قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های حوزه علمیه
    6. برنارد ویلیامز (1395). فلسفه اخلاق ترجمه زهرا جلالی.  قم: نشر معارف.
    7. پترسون، مایکل و دیگران (1376). عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و...، تهران: طرح نو.
    8. جعفری، محمدتقی (1354). اخلاق و مذهب، قم: تشیع.
    9. جوادی آملی، عبدالله (1387). مبادی اخلاق در قرآن، قم: نشر اسراء.
    10. ------------- (1384). حیات حقیقی انسان در قرآن. قم: نشر اسراء.
    11. ----------- (1388). تسنیم، ج1، قم: نشر اسراء.
    12. دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود ( 1393). اخلاق اسلامی، قم: نشر معارف.
    13. سادات، محمدعلی (1378). اخلاق اسلامی، تهران: لیلی.
    14. سربخشی، محمد (1385). اخلاق سکولار. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
    15. شمالی، محمدعلی (1388). نسبیت‌گرایی اخلاقی: نماها و مبناها. مجله پژوهش‌های فلسفی کلامی، سال یازدهم، شماره 42.
    16. صدوق، محمدبن علی (1378). عیون اخبارالرضا (ع). تهران: نشرجهان.
    17. علامه حلی (1413). کشف المراد. قم: مؤسسه النشرالاسلامیه.
    18. طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417). المیزان، قم: جامعه مدرسین.
    19. فرانکنا، ویلیام (1383). فلسفه اخلاق، ترجمه هادی صادقی، نشرطه.
    20. کاپلستون، فردریک چارلز (1386). تاریخ فلسفه، ج1، ترجمه جلال الدین مجتبوی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    21. کراجکی، محمدبن علی(1410). کنزالفوائد، قم: دارالذخائر.
    22. کلینی، محمدبن یعقوب(1407ق). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    23. کورنر، اشقفان(1380). فلسفه کانت. ترجمه فولادوند، تهران: خوارزمی.
    24. کیوپیت، وان (1376). دریای ایمان. تهران: طرح نو.
    25. مصباح یزدی، محمدتقی (1367). دروس فلسفه اخلاق، انتشارات اطلاعات.
    26. ----------------(1381). فلسفه اخلاق، قم: بین الملل.
    27. --------------- (1370). اخلاق در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
    28. مطهری، مرتضی (1386). فلسفه اخلاق / تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات صدرا.
    29. ---------------(1374).  اسلام و مقتضیات زمان. تهران: صدرا.
    30. --------------- (1362).  نقدی بر مارکسیسم. تهران: صدرا.
    31. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    32. نراقی، محمدمهدی (1371). جامع السعادات، قم: اسماعیلیان.
    33. نصیری، عبدالله (1394). مبانی انسان‌شناسی در قرآن. تهران: پژوهشگاه فرهنگی دانش اندیشه‌های معاصر.
    34. نیگل، تامس و دیگران (1392).  دانشنامه فلسفه اخلاق. ترجمه رحمتی، تهران: سوفیا.
    35. هاملین، دیو یدوی(1375). تاریخ معرفت‌شناسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    36. دورانت، ویل (1380) تاریخ تمدن. ترجمه عباس زریاب. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 
    37. Armstrong-Walter Sinnott , 2006 Moral Skepticism, Oxford:University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار