نشانه‌‌شناسی شکر و تبیین حد نصاب آن با تکیه بر منابع اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎پژوه دکتری مدرسی اخلاق اسلامی جامعه المصطفی)

2 استادیار موسسه اموزش عالی علوم انسانی جامعه المصطفی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف نشانه‎شناسی شکر و تبیین حد نصاب آن با تکیه بر منابع اسلامی صورت گرفته است. در این نوشتار مطالب و مستندات موردنظر به صورت کتابخانه‎ای گردآوری و سپس با روش توصیفی- تحلیلی مورد طبقه بندی و تحلیل قرار گرفتند. با نظر به منابع دینی بویژه آیات و روایات، 13 نشانه‎ برای شکر مطرح و در قالب سه دسته طبقه‎بندی شد که عبارتند از: الف - نشانه‎های شناختی (سه نشانه)، ب- نشانه‎های رفتاری ( هشت نشانه) و ج- نشانه‎های عاطفی (دو نشانه). در ادامه مراتب شکر مطرح شد. در ادامه در واکای مراتب شکر سه وجه بیان شد. در وجه نخست با توجه واکنشی که فرد در برابر نعمت نشان ‎می‎دهد چهار نشانه در مرتبه پایین شکر می‎توان دست یافت. طبیعتا طبق این طبقه‎بندی اگر فرد نشانه‎های بیشتری داشته باشد مرتبه بالاتری را دارد. و بالاخره در وجه دوم با توجه به انگیزه‎ی فرد شاکر و وجه سوم بر اساس نوع نعمتی که به فرد رسیده مراتبی نقل شد.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Appreciation semiology and explanation of its quorum based on Islamic sources

نویسندگان [English]

  • hossein amiri 1
  • Ali Bahram Tojari 2
1 . responsible author, Doctoral student/Jame'ah Al-Mustafa/ Qom/ Iran.
2 . assistant professor of Higher Education Institute of Human Sciences of Jame'ah Al-Mustafa/ Qom/Iran.
چکیده [English]

The current research has been done with the aim of the semiotics of gratitude and explaining its quorum by relying on Islamic sources. In this article, the relevant materials and documents were collected in a library form and then classified and analyzed with a descriptive-analytical method. According to the surveys that were conducted and relying on religious sources, especially verses and traditions, 13 signs of gratitude were proposed and classified into three categories, which are: A- cognitive signs (three signs), b- behavioral signs (eight signs) and c- emotional signs (two signs). Next, the levels of gratitude were raised. In this part, three aspects were described in the ranking of gratitude. First of all, considering the reaction that a person shows in front of blessings, an attempt was made to express the signs of low level of gratitude, four signs were mentioned in total. According to this classification, if a person has more symptoms, he has a higher rank. And finally, in the second aspect, according to the motivation of the thankful person, and in the third aspect, according to the type of blessing that has reached the person, the degrees were expressed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Appreciation
  • ethics
  • signs of gratitude
  • quorum of appreciation

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. آقابابایی، ناصر(1389)، نقش احساس قدردانی در رضایت از زندگی، روانشناسی و دین؛ سال سوم، شماره سوم، ص39- 52؛ آدرس اینترنتی:

http://ravanshenasi.nashriyat.ir/node/104#_edn26

  1. آقابابایی، ناصر و بلچنیو،آگاتا (1393)، رابطه احساس قدردانی نسبت به خدا با شخصیت و کارکردهای مثبت روانی در ایران و لهستان، روانشناسی و دین، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی، 25، ص111-124.
  2. ابن شعبه حرانی، حسن( 1404ق/1363ش), تحف العقول عن آل الرسول6، ترجمه علی اکبرغفاری، قم جامعه مدرسین، چاپ دوم.
  3. ابن منظور محمد بن مکرم(1414 ق‏)، لسان العرب، محقق/مصحح: جمال الدین میردامادی، بیروت، ناشر: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر، چاپ سوم.
  4. باقری‎آغچه‎بدی، مهدی؛ گلزاری، محمود و سهرابی، فرامرز(1395)، ساخت، رواسازی و اعتباریابی مقیاس شکر بر اساس آموزه‎های اسلام، پژوهش‎نامه روان‎شناسی اسلامی، سال دوم، شماره 3، ص166-194.
  5. پاینده، ابوالقاسم(1382ش)، نهج الفصاحه، تهران، دنیای دانش، چاپ چهارم،.
  6. تحریری، محمدباقر(1390ش)، عروج عقل شرح حدیث عقل و جهل، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نخست.
  7. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد(1366ش)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم؛ محقق/مصحح: مصطفی درایتی،قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول،.
  8. جان‎بزرگی مسعود و ناهید نوری(1382)، شیوه‎های درمانگری اضطراب و تنیدگی، تهران، سمت.
  9. (منسوب به امام) جعفر بن علی صادق علیهما‎السلام(1400ق)، مصباح الشریعه، بیروت، اعلمی، چاپ اول،.
  10. جوادی آملی، عبدالله(1378ش)، مراحل اخلاق در قرآن، قم مرکز نشر اسراء،؛ آدرس اینترنتی:

http://www.hawzah.net/fa/Book/View/45302/31320/درجات-و-مراتب-شکر

  1. حسین‎زاده، علی(1389ش)، نقش قناعت در بهره‎مندی از زندگی، معرفت اخلاقی، سال اول، شماره چهارم، ص 115-135؛ آدرس اینترنتی:

www.noormags.ir/view/fa/articlepage/750963.

  1. حسینى (واسطى، زبیدى، حنفى، محب الدین)(1414ق)، سید محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، 20 جلد، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول.
  2. دیلمی، حسن بن محمد(1412ق)، إرشاد القلوب إلى الصواب، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم، الشریف الرضی‏، چاپ اول.
  3. راغب أصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن،‏ بیروت- دمشق، دار القلم- الدار الشامیة، چاپ اول.
  4. سالاروند، ابراهیم(1392)، پرسشنامه قدردانی مبتنی بر آموزه‎های اسلامی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  5. شبَر، عبدالله(1382ش)، الاخلاق، مترجم محمدرضا جباران، قم، انتشارات هجرت.
  6. شریعتمداری، مهدی (1388ش)، تحقیق و پژوهش در علوم رفتاری، تهران: کوهسار.
  7. طباطبایی، محمدحسین(1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏، چاپ پنجم.
  8. فیض کاشانی، محسن(1415ق)، تفسیر الصافی، تحقیق حسین اعلمی، تهران، انتشارات الصدر، چاپ دوم‏.
  9. فیومى، أحمد بن محمد(1414ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم‏، موسسه دار الهجرة، چاپ دوم.
  10. کبیر مدنى، سید علیخان بن احمد (1409ق)، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیّد الساجدین، 7جلد، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ: اول.
  11. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407ق)، الکافی، 8جلد، تهران دار الکتب الإسلامیة، چاپ: چهارم.
  12. ــــــــــــــــــــ (1429ق)، الکافی، قم، دارالحدیث، چاپ اول.
  13. لیثى واسطى، على بن محمد (1376ش)، عیون الحکم و المواعظ، محقق/مصحح: حسین حسنى بیرجندى، قم، دار الحدیث‏، چاپ اول.
  14. مازندرانى، محمد صالح بن احمد(1382ق)، شرح الکافی-الأصول و الروضة، 12جلد، تهران، المکتبة الإسلامیة، چاپ اول.
  15. مجلسى، محمد باقر بن محمد(1404ق)، تقى‏مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق/ مصحح: هاشم رسولى محلاتى، ‏تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم‏.
  16. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى(1387ش)، ایمان و کفر ( ترجمه کتاب الإیمان و الکفر بحار الأنوار جلد 64 )، ترجمه عزیز الله عطاردى قوچانى، 2جلد، تهران انتشارات عطارد، چاپ اول.
  17. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى(1403ق)، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، 111 جلد، بیروت دار إحیاء التراث العربی، چاپ: دوم.
  18. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى(1364ش)، بحار الأنوار، ترجمه جلد 67 و 68، مترجم ابو الحسن موسوى همدانى، 2جلد، تهران، کتابخانه مسجد ولى عصر، چاپ: اول.
  19. موسوی خمینی، روح الله(1384ش)؛ چهل حدیث، تهران، موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی;، چاپ سی و دوم.
  20. نراقی، احمد(1384ش)، معراج السعاده، قم، انتشارات هجرت، چاپ یازدهم.
  21. نراقی، محمدمهدی(بی‎تا)، جامع السعادات، بیروت، اعلمی، چاپ چهارم.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار