بر اساس آموزه‌های دینی ما، قرآن کتاب هدایت بشر و نجات انسان است و مخاطبان بی‌واسطه آن، همۀ آدمیان می‌باشند. البته دایرۀ تأثیرگذاری آن، منحصر به انسان نیست؛ زیرا اگر انسان که لیاقت و صلاحیت بار امانت الاهی را یافته، به‌درستی به وظایف الاهی و انسانی خود عمل نماید، نه تنها خود او به کمال نهایی می‌رسد، که بسیاری از موجودات دیگر نیز از طریق او، از آثار هدایتی این کتاب آسمانی بهره‌مند خواهند شد؛ چه این‌که بسیاری از آسیب‌های پدید آمده در جهان طبیعی، پیامد رفتارهای نادرست انسان با محیط طبیعی است. پژوهش پیش رو با توجه به جایگاه بی‌بدیل انسان در نظام آفرینش ـ که برخوردار از سنت‌های الاهی است و همچنین شایسته دریافت‌های تشریعی شده است ـ تلاش دارد با سود جُستن از متون دینی به‌ویژه قرآن کریم، بیان کند که یکی از بنیادی‌ترین اصول اخلاقی، «اعتدال» و «میانه‌روی» است. مدعا این است که اگر انسان ـ که شاکلۀ اصلی او بر اساس اعتدال و میانه‌روی است ـ شکل نهایی خود را بیابد، در پرتو این اصل زیستی و اخلاقی، نه تنها خود به سعادت ـ که آرمان نهایی بشری است ـ دست می‌یابد، بلکه دیگر موجودات (اعم از همنوعان و دیگر آفریده‌های مادون او) نیز از آسیب اخلاقی و محیطی حفظ می‌شوند.
Moderation, a Divine Command and an Existential Tradition
نویسندگان [English]
Mohammad Zabihi
چکیده [English]
According to our religious teachings, the Quran is the book of guidance and salvation for mankind, thus, its immediate audience is also the mankind. Of course, its domain of influence is not restricted to mankind only since if mankind, who has become competent and worthy of the Dignitate Homenis, executes his Divine and humane obligations properly, not only he himself will find ultimate perfection, but many other beings will also benefit from the effects of this Revealed Book through him; this is because of the fact that an abundance of damages done to the natural world have been the consequences of mankind’s ill-treatment of the natural environment. Therefore, considering the unique stance of mankind in the creation- as he enjoys the Divine Laws and he has also become worthy of the reception of the Revealed Laws- the present study seeks to demonstrate that two of the most fundamental ethical principles are “moderation” and “temperance”, through making use of the religious texts, and in particular the holy Quran. The claim here is that if mankind, whose basic nature and structure is based on moderation, finds his ultimate form, then, in light of this biological and moral principle, not only he himself will find felicity- which is an ultimate human ideal- but also other beings (including his own kind and the rest of his inferior beings) will be protected from moral and environmental harms.
کلیدواژه‌ها [English]
Mankind, ethics, Genesis, Divine legislation, moderation, Knowledge and justice
مراجع
##قرآن کریم. ##
نهج البلاغه، فیض الاسلام. ##
ابن‌سینا (1379)، التعلیقات، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. ##
ابن‌سینا (1403)، الاشارات و التنبیهات مع الشرح للمحقق نصیرالدین الطوسی و شرح الشرح للعلامه قطب‌الدین الرازی، ج3، دفتر نشر کتاب. ##
ابن‌سینا (1404)، الشفاء الطبیعیات الفن السادس، کتاب النفس، منشورات آیةالله العظمی النجفی المرعشی، قم المقدسة. ##
ابن‌سینا (بی‌تا)، رسائل، قم، انتشارات بیدار. ##
آمدی (بی‌تا)، غرر الحکم و دُرر الکلم، مجموعه کلمات حضرت علی7، ترجمۀ محمدعلی انصاری. ##
حکیمی، محمدرضا؛ محمد و علی حکیمی (1388)، الحیاة، ج8، انتشارات دلیل ما. ##
شیخ اشراق (بی‌تا)، شرح حکمة الاشراق، با شرح قطب رازی، بی‌جا. ##
طباطبایی (علامه)، سید محمدحسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج16، منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت لبنان. ##
لوبون، گوستاو (1354)، تمدن اسلام و عرب، ترجمۀ سیدهاشم حسینی، کتابفروشی اسلامیه، چاپ دوم. ##
ملاصدرا (1381)، المبدأ و المعاد، ج1، تحقیق و تصحیح و مقدمۀ محمد ذبیحی و جعفر شانظری، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ##
ملاصدرا (1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، دار احیاء التراث العربی، بیروت، الطبعة الثالثة. ##
ابتدای صفحه