ملاحظاتی در نقد گنسلر بر برهان اخلاقی لوئیس در باب اثبات وجود خدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)

چکیده

لوئیس در کتاب مسیحیت ناب کوشیده است بر مبنای «عینی بودن ارزش‌های اخلاقی» استدلالی برای «اثبات وجود خداوند» ارائه دهد. بنابر عقیدة او قوانین اخلاقی عینی وجود دارند و ما در رفتار خویش به نوعی معیار عینی و رفتاری تمسک می‌کنیم که انتظار داریم طرف مقابل به آن معرفت داشته باشد. این که همة انسان‌ها در هر فرهنگ، دین و آئینی باشند خود را ملزم می‌دانند که به نحو خاصی رفتار کنند و راه گریزی از آن ندارند و زمانی که بر خلاف آن رفتار می‌کنند خود را مورد ملامت قرار می‌دهند، حاکی از واقعی و عینی بودن احکام اخلاقی است که فراتر از رفتار عادی و معمول انسان‌هاست. قوانینی که هیچ یک از آنها را ما وضع نکرده‌ایم، اما به نحو پیشینی می‌یابیم که این قوانین بر ما تحمیل می‌شوند و ما را در موقعیت‌های مختلف تحت فشار قرار می‌دهند. لوئیس خاستگاه عینیت احکام و ارزش‌های اخلاقی را خدا می‌داند چون طبیعت‌گرایی هرگز نمی‌تواند حضور ارزش‌های واقعی اخلاقی را توجیه و تبیین کند، چرا که امر مادی به هیچ وجه نمی‌تواند تعالیمی برای انسان داشته باشد.
بنابرین حضور ارزش‌های اخلاقی نشانه و شاهدی است برای دلالت بر یک روح یا ذهن برتری که این قوانین را به ما القاء کرده است که او همان خداست. در این جستار ادعای او را تقریر کرده و نقدهای مطرح شده و به نحو خاص نقدهای گنسلر بر استدلال او را شرح داده و مورد گفت‌وگو قرار می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Considerations in Gensler's critique of Lewis's moral argument for proving the existence of God

نویسنده [English]

  • Ali Fathi
استادیار. دانشگاه تهران
چکیده [English]

لوئیس در کتاب مسیحیت ناب کوشیده است بر مبنای «عینی بودن ارزش‌های اخلاقی» استدلالی برای «اثبات وجود خداوند» ارائه دهد. بنابر عقیدة او قوانین اخلاقی عینی وجود دارند و ما در رفتار خویش به نوعی معیار عینی و رفتاری تمسک می‌کنیم که انتظار داریم طرف مقابل به آن معرفت داشته باشد. این که همة انسان‌ها در هر فرهنگ، دین و آئینی باشند خود را ملزم می‌دانند که به نحو خاصی رفتار کنند و راه گریزی از آن ندارند و زمانی که بر خلاف آن رفتار می‌کنند خود را مورد ملامت قرار می‌دهند، حاکی از واقعی و عینی بودن احکام اخلاقی است که فراتر از رفتار عادی و معمول انسان‌هاست. قوانینی که هیچ یک از آنها را ما وضع نکرده‌ایم، اما به نحو پیشینی می‌یابیم که این قوانین بر ما تحمیل می‌شوند و ما را در موقعیت‌های مختلف تحت فشار قرار می‌دهند. لوئیس خاستگاه عینیت احکام و ارزش‌های اخلاقی را خدا می‌داند چون طبیعت‌گرایی هرگز نمی‌تواند حضور ارزش‌های واقعی اخلاقی را توجیه و تبیین کند، چرا که امر مادی به هیچ وجه نمی‌تواند تعالیمی برای انسان داشته باشد.
بنابرین حضور ارزش‌های اخلاقی نشانه و شاهدی است برای دلالت بر یک روح یا ذهن برتری که این قوانین را به ما القاء کرده است که او همان خداست. در این جستار ادعای او را تقریر کرده و نقدهای مطرح شده و به نحو خاص نقدهای گنسلر بر استدلال او را شرح داده و مورد گفت‌وگو قرار می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها [English]

  • عینیت ارزش‌های اخلاقی
  • لوئیس
  • اثبات وجود خدا
  • گنسلر
  • ناظر آرمانی

مراجع

  1. ادواردز، پل (1388) خدا در فلسفه، ترجمۀ بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  2. تالیا فرو، چارلز(1382) فلسفۀ دین در قرن بیستم، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران: سهروردی.
  3. ریچلز، جیمز (1387) فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ آرش اخگری، تهران: حکمت.
  4. فنائی، ابوالقاسم (1384) دین در ترازوی اخلاق، تهران: انتشارات صراط.
  5. Beversluis John, S. Lewis and the Search for Rational Religion, rev. ed. (Amherst, N.Y: Prometheus Books, 2007), 99-100.
  6. Beversluis John, S. Lewis and the Search for Rational Religion (Grand Rapids, Mich: Eerdmans, 1985), 50-1
  7. Stephen Evans, “Moral Arguments,” in A Companion to Philosophy of Religion,ed. by Philip Quinn and Charles Taliaferro (Cambridge, Mass.: Blackwell, 1997), 347.
  8. Wielenberg Erik, God and the Reach of Reason: C. S. Lewis, David Hume, and Bertrand Russell (New York: Cambridge University Press, 2008), 63-4.
  9. Firth Roderick, “Ethical Absolutism and the Ideal Observer,” Philosophy and Phenomenological Research, 12, No. 3 (1952): 333-344.
  10. Hare, R. M. (1998). ‘Prescriptivism’, In Routledge Encyclopedia of Philosophy, Vol. 7, Edward Craig (ed.), New York: Routledge.
  11. Gensler, Harry (2016) Ethics and Religion, Cambridge University Press is part of the University of Cambridge.
  12. Lewis, C. S. Mere Christianity: Combining the Case for Christianity, Christian Behaviour, Beyond Personality (New York: MacMillan, 1960)
  13. Lewis, C. S. (1952) Mere Christianity, New York: HarperCollins, 2001.
  14. McGowan, Dale (2013) Atheism for Dummies, Mississauga, ON: John Wiley.
  15. Moore, G. E. (1903) Principia Ethica, Cambridge: Cambridge University Press.
  16. Shrock Christopher A.(2017) Mere Christianity and the Moral Argument for the Existence of God Source: Sehnsucht: The C.S. Lewis Journal , 2017, Vol. 11, pp. 99-120 Published by: Wipf and Stock Stable URL:

 https://www.jstor.org/stable/10.2307/48579655

  1. Sorley, W. R (1918). Moral Values and the Idea of God, London: Cambridge at the University Press.
  2. Wainwright, William J. (2005). Religion and Morality, Burlington: Ashgate Publishing Limited.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار