TY - JOUR ID - 10511 TI - نقش و جایگاه عقل در اخلاق از منظر فارابی JO - اخلاق وحیانی JA - ETHICS LA - fa SN - 2383-3025 AU - بلبلی قادیکلایی, سمیه AU - پارسانیا, حمید AD - دانشجوی دکتری جامعهشناسی دانشگاه تهران. AD - دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 4 IS - 1 SP - 81 EP - 98 KW - فارابی KW - عقل KW - اخلاق KW - سعادت KW - لذت KW - تعلیم KW - تأدیب DO - N2 - بررسی ارتباط عقل و اخلاق، از مباحث گریز ناپذیر فلسفی در زمینۀ اخلاق است. فارابی نیز یکی از تأثیرگذارترین فلاسفۀ مسلمان در حوزۀ اخلاق است. اما این‌که از منظر فارابی، عقل چه نقش و جایگاهی در اخلاق دارد، پرسشی است که در این نوشتار در پی پاسخ‌گویی به آن است. از این رو، ابتدا نظریۀ عقل از دیدگاه فارابی مطرح می‌شود. نظریه‌ای که پایه و اساس آن، بر ارتباط عقل انسانی با عالم مفارق از ماده، به وساطت و فیض عقل فعال گذارده شده است. سپس مفهوم اخلاق از نگاه وی و غایت اخلاق که همان «سعادت» است، تشریح شده، در نهایت، از جنبه‌های مختلف، جایگاه و نقش عقل را در رسیدن به سعادت بررسی می‌کنیم. شایان ذکر است که سعادت در دستگاه معرفتی فارابی، یک مفهوم بسیط نیست، بلکه مفهومی مرکب است و برای درک معنای آن، باید ارتباط آن با مفاهیمی چون اراده و اختیار، لذت، معرفت و تعلیم و تأدیب روشن شود. در این میان، پس از تعریف مفهوم عقل و انواع آن از نگاه فارابی، چگونگی بروز و ظهور و نقش‌آفرینی آن در هر یک از مفاهیم فوق‌الذکر، روشن شده، مشخص می‌شود که فارابی بر خلاف برخی فلاسفۀ اخلاق، فیلسوفی است که جایگاه بسیار پررنگی برای عقل در اخلاق قائل شده است و این مسأله را نیز از مسیرهای گوناگون و با مفاهیم متفاوت، نشان داده است. UR - https://ethics.isramags.ir/article_10511.html L1 - https://ethics.isramags.ir/article_10511_31c699eedf2d8af876c27c118b29df65.pdf ER -