قواعد عامّ در فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی از منظر کتاب سِرُّالإسراء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته خارج حوزۀ علمیۀ قم

چکیده

سِرُّالإسراء تألیف استاد عرفان و اخلاق معاصر، مرحوم آیت‌الله سعادت‌پرور;  است که با روش‌های اجتهادی به استنباط معارف عرفانی و آموزه‌های اخلاقی از کتاب و سنت پرداخته است. این تحقیق، به تدوین قوانین عامی می‌پردازد که در پسْ‌زمینۀ روش مؤلف کتاب سِرُّالإسراء برای فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی و یا در صدور توصیه‌های تربیتی بر اساس کتاب و سنت به کار رفته است. این قواعد، هم‌وزن قواعد فقهی در دانش فقه و دارای همان کاربرد و کارکرد در حوزۀ عرفان و اخلاق اسلامی است؛ و برای نخستین بار، در این تحقیق، به عنوان حوزه‌ای نو در عرفان و اخلاق اسلامی معرفی می‌شود. تحقیق حاضر با روش کتابخانه‌ای و بر اساس شیوۀ استقرائی (تحلیل تماتیک) با بررسی صدها نمونه از روش استاد فقید، در استنباط از آیات و روایات اخلاقی در این کتاب، توانسته نُه قاعدۀ کلی حاکم بر روش ایشان را استخراج کند و مصادیق و کارکردهای این قواعد را نیز نشان دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

General rules for understanding the mystical and moral narrations according to 'Ser-ol-asra’

نویسنده [English]

  • Mostafa Hamedani
چکیده [English]

Ser-ol-asra which is written by the contemporary author Ayatollah Soadat Parvar (RH) -as the professor of ethics and mysticism- is a book in which the mystical and moral teachings are discussed and elicited from teachings of Scripture and traditions by methods of Ijtihad. This research tries is to formulate the common laws that are in the background of author's method to understand verses and traditions or educational recommendations in this Book. These rules, having the same application and performance of the rules in  jurisprudence, are introduced For the first time in this study, as a new scope in the field of mysticism and Islamic ethics. This study based on the inductive method (thematic analysis) in the library by examining hundred examples that Ayatollah Soadat Parvar (RH) had used for extracting mystical  and moral issues from the Quran and Hadith tried to extract nine general rules and also their examples and functions from this book.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • mysticism
  • Ethics
  • Ser-ol-asra
  • mystical and moral rules
  • educational recommendation
قرآن کریم.
ابن‌سینا (1404)، الشفاء (المنطق)، مکتبة آیة‌الله المرعشى، قم.
ابن‌طاووس، على بن موسى (1409)، إقبال الأعمال، دارالکتب الإسلامیه، تهران، چاپ دوم.
اشبیلی مالکی، محمد بن عبدالله (1428)، المسالِک فی شرح مُوَطَّأ مالک، دارالغَرب الإسلامی، چاپ اول.
ایمان، محمدتقی (1391)، روش‌شناسی تحقیقات کیفی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، چاپ اول.
بجنوردى، سیدحسن (1419)، القواعد الفقهیة، نشر الهادی، قم، چاپ اول.
جرجانی، عبدالقاهر (1424)، التعریفات، چاپ اول، داراحیاء التراث، بیروت.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1386)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران، چاپ سیزدهم.
حر عاملى، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت، قم، چاپ اول.
دلاور، علی (1392)، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، انتشارات رشد، تهران، چاپ دوازدهم.
دیلمى، حسن بن محمد (1412)، إرشاد القلوب، الشریف الرضی، قم، چاپ اول.
سبحانى تبریزى، جعفر (1414)، المحصول فی علم الاُصول، قم، چاپ اول.
سعادت‌پرور، على (1388)، فروغ شهادت، احیاء کتاب، تهران، چاپ سوم.
سعادت‌پرور، على (1368)، جمال آفتاب، مؤسسۀ تحقیقاتى و انتشاراتى نور، تهران، چاپ اول.
سعادت‌پرور، على (1385)، سِرُّ الإسراء، شرکت احیاء کتاب، چاپ اول.
سعادت‌پرور، على (1386)، نور هدایت، احیاء کتاب، تهران، چاپ اول.
شهید اول، محمد بن مکى (بی‌تا)، القواعد و الفوائد، کتابفروشى مفید، قم، چاپ اول.
صدر المتألهین (1363)، مفاتیح الغیب، مؤسسۀ تحقیقات فرهنگى، تهران، چاپ اول.
صدوق، محمد بن على (1385)، علل الشرائع، کتابفروشى داورى، قم، چاپ اول.
طباطبایی، محمدکاظم (1390)، منطق فهم حدیث، مؤسسۀ امام خمینی، قم، چاپ اول.
طبرسى فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم.
طوسى، محمد بن حسن (1407)، تهذیب الأحکام، دارالکتب الإسلامیه، تهران، چاپ چهارم.
فیض کاشانى، محمدمحسن (1406)، الوافی، کتابخانۀ أمیرالمؤمنین، اصفهان، چاپ اول.
فیض کاشانى، محمدمحسن (1423)، الحقائق فی محاسن الأخلاق، دار الکتاب الاسلامی، قم، چاپ دوم.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407)، الکافی، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم.
مامقانی، عبدالله (1411)، مقباس‌الهدایة، مؤسسة آل‌البیت، قم، چاپ اول.
مجلسى، محمد باقر (1403)، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم.
محمدپور، احمد (1392)، روش تحقیق کیفی، انتشارات جامعه‌شناسان، تهران، چاپ دوم.
مصطفوى، سید محمدکاظم (1421)، مائة قاعدة فقهیة، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ چهارم.
مکارم شیرازى، ناصر (1411)، القواعد الفقهیة، مدرسۀ امیرالمؤمنین، قم، چاپ سوم.